Kết quả tổ chức Hội thảo khoa học Xác định ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông
Những thành quả cách mạng của Đắk Nông đạt được trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh là tất yếu khách quan. Thế nhưng, trong suốt quá trình phát triển, Đảng bộ tỉnh Đắk Nông (Quảng Đức cũ) chính thức được thành lập từ ngày nào vẫn chưa được làm sáng tỏ.
Đây là trăn trở lớn của các bậc tiền bối và các thế hệ cách mạng và cũng là trách nhiệm to lớn của thế hệ hôm nay. Để làm sáng tỏ vấn đề này, năm 2021, Thường trực Tỉnh ủy chỉ đạo tổ chức Hội thảo khoa học xác định Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã xây dựng Kế hoạch tổ chức Hội thảo khoa học xác định Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông; phối hợp với Viện Lịch sử Đảng - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh tư vấn chuyên môn đối với nội dung này.
Để có thêm căn cứ khoa học và thực tiễn, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã đặt hàng báo cáo tham luận đối với một số cơ quan, đơn vị, nhà nghiên cứu lịch sử Đảng, các đồng chí lãnh đạo, nhân chứng lịch sử, lão thành cách mạng qua các thời kỳ, đồng thời, tiến hành sưu tầm, tra cứu, khai thác nguồn tư liệu lịch sử tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia IV, Trung tâm lưu trữ tỉnh Đắk Nông; khai thác thông tin, tư liệu liên quan từ nhân chứng lịch sử nguyên là cán bộ chủ chốt của tỉnh Quảng Đức (Đắk Nông ngày nay).
Ngày 22/12, Thường trực Tỉnh ủy Đắk Nông tổ chức Hội thảo khoa học “Xác định ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông” bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến, kết nối hai điểm cầu Tỉnh ủy Đắk Nông và Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chínhtrij quốc gia Hồ Chí Minh (Hà Nội). Tại điểm cầu tỉnh Đắk Nông, các đồng chí: Ngô Thanh Danh, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh; Bùi Huy Thành, UVTVTU, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đồng chủ trì. Tại điểm cầu Hà Nội, PGS.TS Nguyễn Danh Tiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) chủ trì. Tham dự hội thảo có các nhà nghiên cứu lịch sử Đảng, các đồng chí lãnh đạo tỉnh, nguyên lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ, các nhân chứng lịch sử, lão thành cách mạng.
Sau 1 buổi tổ chức hội thảo, trên cơ sở báo cáo đề dẫn, với hơn 10 báo cáo tham luận tại 02 điểm cầu, hội thảo đã phân tích, đánh giá những giá trị khoa học và thực tiễn của các sự kiện lịch sử liên quan đến sự kiện xác định ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông, như:
Sự kiện thứ nhất: “Năm 1941, ngay sau khi bị đày tới ngục Đắk Mil, các tù nhân đã bí mật bầu ra Ban cán sự đầu tiên của nhà ngục gồm các đồng chí Trần Văn Quang, Nguyễn Tạo, Kinh, Hòa, Trinh, Trương Vân Lĩnh, Toàn…".
Sự kiện thứ hai: “Trong năm 1951, Đội VT3-124 thành lập được 5 chi bộ. Chi bộ xã Đắk Rồ do đồng chí Nguyễn Tùy làm bí thư; chi bộ xã Đắk Đam do đồng chí Lê Đạo làm bí thư; chi bộ xã Đắk La do đồng chí Diệu làm bí thư; chi bộ xã Đắk Sua do đồng chí Trường làm bí thư và chi bộ buôn Bu Róa do đồng chí Nguyễn Xuân Hòa làm bí thư”.
Đối với 2 sự kiện nói trên, tài liệu chỉ nêu về năm thành lập; các nhân chứng lịch sử liên quan đến sự kiện thành lập Ban cán sự Nhà ngục Đắk Mil đã mất nên chưa có thông tin. Đối với sự kiện năm 1951 rất khó xác định mốc thời gian vì có 5 chi bộ được thành lập nhưng không xác định cùng hoặc khác thời điểm.
Sự kiện thứ ba: “Tháng 12-1960, Trung ương quyết định lập tỉnh Quảng Đức và Đảng bộ tỉnh Quảng Đức trực thuộc Liên khu ủy V, Ban chỉ đạo đầu tiên của tỉnh do Trung ương chỉ định gồm có đồng chí Vũ Anh Ba làm Bí thư Ban cán sự tỉnh.
Đối với sự kiện này, đã xác định rõ tháng, năm thành lập Đảng bộ tỉnh Quảng Đức. sự kiện này cho thấy rõ tổ chức, hoạt động và vai trò lãnh đạo của Ban Cán sự tỉnh với phong trào cách mạng tỉnh Quảng Đức, đặc biệt là sự chỉ đạo xây dựng tổ chức có tính hệ thống từ tỉnh xuống huyện, khi mà ở các huyện Đức Lập, Kiến Đức đều thành lập Ban cán sự huyện và bầu Bí thư. Bên cạnh đó, các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh như: đồng chí Lê Đạo - nguyên Bí thư Huyện uỷ Khiêm Đức, Kiến Đức; đồng chí Nguyễn Tuấn - nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Đức; đồng chí Nguyễn Xuân Khanh - nguyên Bí thư Tiền Phương B tỉnh Quảng Đức; đồng chí Phan Tuấn Pha - nguyên Bí thư Tỉnh ủy; đồng chí Lê Diễn - nguyên Bí thư Tỉnh ủy; đồng chí Nguyễn Như Thạch - nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; đồng chí Lê Trúc Phương - Nguyên Bí thư Huyện uỷ Đắk Nông đều đồng tình, thống nhất lựa chọn sự kiện tháng 12/1960 để xác định ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông. Đối với việc xác định ngày cụ thể, nhiều ý kiến đưa ra là chọn trong khoảng thời gian cuối tháng 12/1960, trong đó ngày 20/12/1960 là ngày có ý nghĩa lịch sử to lớn của cả nước cũng như địa phương. Ngày 20/12/1960, tại xã Tân Lập, huyện Châu Thành (nay là huyện Tân Biên), tỉnh Tây Ninh, đại biểu các giai cấp, các dân tộc, các tôn giáo và các đảng phái đã họp và quyết định thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, trong đó tỉnh Quảng Đức cử đại biểu tham dự đại hội này có đồng chí Mí Hớt - cán bộ nuôi quân tại căn cứ Nâm Nung, hiện nay sinh sống tại bon Đắk Rai, xã Đắk Gằn, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông.
Cũng tại hội thảo, ý kiến các nhà khoa học, như: PGS.TS Nguyễn Danh Tiên - Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà - Nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng… đều đưa ra quan điểm lựa chọn mốc thời gian tháng 12/1960 và nên lấy ngày 20/12/1960 làm ngày kỷ niệm thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông.
Phát biểu kết luận hội thảo, đồng chí Ngô Thanh Danh, Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh, việc xác định ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông là vấn đề quan trọng, có ý nghĩa sâu sắc đối với quá trình hình thành và phát triển của Đảng bộ tỉnh. Nhiệm vụ này có ý nghĩa chính trị, khoa học và thực tiễn, không chỉ đối với Đảng bộ tỉnh Đắk Nông mà còn thiết thực phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng đối với cán bộ, đảng viên và người dân trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở kết quả của hội thảo, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy sớm tham mưu Ban Thường vụ Tỉnh ủy trình Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh xem xét, quyết định chọn ngày kỷ niệm thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông.
Phạm Lục