Phát huy vài trò của quần chúng trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng
Quần chúng là một bộ phận đông đảo trong xã hội, là lực lương quan trọng trong các cuộc cách mạng. Những quần chúng tích cực, ưu tú vừa là đối tượng lãnh đạo của Đảng, vừa là chổ dựa vững chắc để đảm bảo cho Đảng lãnh đạo thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá vị trí, vai trò, sức mạnh quyết định của quần chúng nhân dân. Người cho rằng, trong mọi công việc của cách mạng hay trong công tác xây dựng Đảng, đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, muốn thành công đều phải dựa vào dân. Người chỉ rõ “Đảng Lao động Việt Nam sẽ gồm những công nhân, nông dân và lao động trí óc yêu nước nhất, hăng hái nhất, cách mạng nhất. Nó sẽ gồm những người kiên quyết phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, phụng sự lao động, những người chí công vô tư, làm gương mẫu trong công cuộc kháng chiến kiến quốc”; hay, “kinh nghiệm trong nước và các nước tỏ cho chúng ta biết: có lực lượng dân chúng việc to tát mấy, khó khăn mấy cũng làm được. Không có, thì việc gì cũng làm không xong”. Người cũng yêu cầu phải dựa vào dân, tạo điều kiện cho nhân dân tham gia kiểm tra, giám sát, nhận xét, phê bình cán bộ, đảng viên. Vì “cán bộ nào tốt, cán bộ nào xấu, cán bộ nào có lỗi lầm mà có thể sửa đổi, ai làm việc gì hay, việc gì quấy, dân chúng cũng có cách so sánh đó, mà họ biết rõ ràng”.
Trong suốt quá trình lãnh đạo, Đảng ta luôn coi trọng và phát huy trách nhiệm của quần chúng nhân dân trong công tác xây dựng Đảng, coi công việc của Đảng là công việc của dân. Trong đó, công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng là một bộ phận của công tác xây dựng Đảng. Vì vậy, Đảng ta luôn coi trọng và phát huy trách nhiệm của quần chúng nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng, coi đây là một trong những quan điểm, nguyên tắc, phương pháp cơ bản trong quá trình thực hiện. Xác định rõ vài trò của quần chúng, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, nhấn mạnh: “...Nêu cao tinh thần trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, nhất là của chính quyền các cấp đối với công tác dân vận. Phát huy vai trò, sự tham gia của nhân dân trong xây dựng, ban hành, tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước...”
Thấm nhuần rõ mục đích, ý nghĩa, tác dụng đó, trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng, để xem xét, kết luận làm rõ đúng, sai, ưu điểm, khuyết điểm, vi phạm (nếu có) và nguyên nhân, chỉ mình chủ thể kiêm tra, giám sát, kỷ luật đảng không thể làm hết, đầy đủ và đúng nhiệm vụ được giao. Vì, quần chúng vừa là người tham gia tích cực trong việc phản ánh, kiến nghị, tố cáo với cấp có thẩm quyền về khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên, đồng thời cũng tham gia tích cực trong quá trình tiến hành công tác kiểm tra (thẩm tra, xác minh, làm chứng...), giúp công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật có chất lượng, hiệu quả. Mặt khác, cũng dựa vào quần chúng mới có thêm đủ cơ sở, hồ sơ, tài liệu, chứng cứ, bằng chứng để làm rõ ưu điểm, khuyết điểm, vi phạm (nếu có), nguyên nhân, làm rõ đúng, sai để xem xét, kết luận kịp thời, chính xác.
Để tiếp tục phát huy vai trò của quần chúng trong công tác xây dựng Đảng nói chung và công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật nói riêng, đòi hỏi cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT các cấp cần thức hiện tốt một số nội dung sau:
Thứ nhất, việc phát huy trách nhiệm của quần chúng trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng phải căn cứ vào Điều lệ Đảng và các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước; phải trên cơ sở và tuân thủ nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng. Khi thực hiện phải đảm bảo các quan điểm, nguyên tắc, phương pháp công tác Đảng, các phương pháp công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, đúng quy trình, thủ tục, thẩm quyền, chủ động, khách quan, dân chủ, trận trọng, chặt chẽ trong việc phát huy trách nhiệm của quần chúng trong quá trình tiến hành kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng.
Thứ hai, Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, phải trên cơ sở chủ thể kiểm tra tôn trọng và phát huy vai trò, trách nhiệm của quần chúng, không được gây khó khăn, trở ngại, không làm ảnh hưởng đến quần chúng; bảo đảm quần chúng thực hiện đúng trách nhiệm và quyền của mình theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước và trên cơ sở tự nguyện, tự giác của quần chúng; theo đúng đề nghị của chủ thể kiểm tra.
Thứ ba, Qua từng vụ việc kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng, tùy yêu cầu, tình hình cụ thể để xác định, lựa chọn đúng, đầy đủ quần chúng tham gia kiểm tra, giám sát, góp ý, phê bình, làm chứng đối với đối tượng kiểm tra để chủ động dự kiến, xây dựng kế hoạch, lịch trình thực hiện cụ thể, sát hợp. Đồng thời, có cơ chế bảo vệ để quần chúng thực hiện tốt trách nhiệm và quyền tố cáo, khiếu nại của mình theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Thứ tư, Phát huy trách nhiệm của quần chúng vừa là nguyên tắc, vừa là phương pháp cơ bản của công tác kiểm tra, giám sát, vừa là vấn đề có tính nguyên tắc trong công tác xây dựng Đảng, nên tùy tình hình cụ thể của vụ việc kiểm tra, giám sát, tình hình đối tượng kiểm tra để có hình thức, biện pháp thích hợp phát huy hết trách nhiệm của quần chúng, giúp việc kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng đạt chất lượng, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới./.
Đường Hồng Thắng