Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ vận dụng trung thành những nguyên lý, lý luận của Mác, Ăngghen, Lênin mà Người còn sáng tạo, bổ sung, phát triển làm phong phú thêm những nguyên lý đó, phù hợp với thực tiễn cách mạng Việt Nam. Và Đảng ta do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, ngay từ ngày thành lập đã rất quan tâm, coi trọng công tác kiểm tra, giám sát và giữ gìn kỷ luật Đảng.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng từng căn dặn: “…không có sự giám sát của nhân dân thì đảng viên khó trở thành “người lãnh đao, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”; tổ chức đảng và đảng viên dễ trở nên quan liêu, biến sức mạnh cầm quyền cao cả của Đảng thành đảng lạm quyền, lộng quyền, thậm chí còn dẫn đến thoái hoá biến chất”; “Chính sách đúng là nguồn gốc của thắng lợi ... khi đã có chính sách đúng, thì sự thành công hoặc thất bại của chính sách đó là do nơi cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán bộ và do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài, thì chính sách đúng mấy cũng vô ích”. “Nếu tổ chức kiểm tra cho chu đáo thì cũng như có ngọn đèn “pha”. Bao nhiêu tình hình, bao nhiêu khuyết điểm, bao nhiêu cán bộ chúng ta đều thấy rõ. Có thể nói rằng chín phần mười khuyết điểm trong công việc của chúng ta vì thiếu sự kiểm tra”. Rằng “khéo kiểm soát bao nhiêu khuyết điểm sẽ lòi ra hết” .

Khi  trở thành Đảng cầm quyền, lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội thì công tác kiểm tra càng có tác dụng, tầm quan trọng đặc biệt. Tại Hội nghị tổng kết công tác kiểm tra của Đảng ngày 29/7/1964 Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Công việc của Đảng và Nhà nước ngày càng nhiều, muốn hoàn thành tốt mọi việc, thì toàn thể đảng viên và cán bộ phải chấp hành nghiêm chỉnh đường lối và chính sách của Đảng và muốn như vậy thì các cấp ủy đảng phải tăng cường công tác kiểm tra.

Trong công việc thường ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương mẫu mực về cách làm việc có kiểm tra, dù bận “trăm công nghìn việc” nhưng Người vẫn thường xuyên đến với quần chúng nhân dân, công nhân, nông dân, bộ đội…trực tiếp xem và nghe người thật, việc thật, trên cơ sở đó hình thành những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Và sự vận dụng sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam

Đảng ta do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, ngay từ ngày thành lập đã rất quan tâm, coi trọng công tác kiểm tra, giám sát và giữ gìn kỷ luật Đảng. Đảng ta là một Đảng cầm quyền, Đảng lãnh đạo xã hội bằng chủ trương, đường lối, nghị quyết, chính sách của Đảng; bằng công tác tư tưởng, tổ chức và kiểm tra, giám sát... Đảng lãnh đạo thông qua Nhà nước, các đoàn thể chính trị- xã hội, hệ thống tổ chức và đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng. Tổ chức của Đảng ở các cấp các ngành không những có trách nhiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện mà còn phải có trách  nhiệm kiểm tra, giám sát việc thực hiện, bảo đảm cho nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế, kết luận của Đảng được chấp hành nghiêm chỉnh, thắng lợi trong thực tiễn. Nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế, kết luận của Đảng dù được xác định đúng, có sức hấp dẫn, có tính khả thi nhưng nếu tổ chức đảng các cấp tổ chức thực hiện thiếu chặt chẽ, nhất là không kiểm tra, giám sát hoặc kiểm tra, giám sát không đến nơi, đến chốn thì kết quả thực hiện sẽ bị hạn chế, thậm chí phạm sai lầm.

Nghị quyết số 14-NQ/TW, ngày 30/7/2007 về “Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng” tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ năm (Khóa X) được coi là khâu “đột phá nhất điểm, khai thông toàn bộ” về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Nghị quyết  khẳng định: Kiểm tra, giám sát là nội dung rất quan trọng trong quá trình lãnh đạo của Đảng, là chức năng lãnh đạo, nhiệm vụ thường xuyên của toàn Đảng, trước hết là nhiệm vụ của cấp uỷ và người đứng đầu cấp ủy, do cấp ủy trực tiếp tiến hành. Công tác kiểm tra, giám sát phải được tiến hành công khai, dân chủ, khách quan, thận trọng và chặt chẽ theo đúng nguyên tắc, phương pháp công tác đảng.

Ngày 17/5/2010, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 72-KL/TW; và mới đây, ngày 18/4/2022 Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 34-KL/TW về chiến lược công tác kiểm tra, giám sát của Đảng đến năm 2030. Tiếp tục xác định mục tiêu, quan điểm và đề ra các nhiệm vụ, giải pháp mang tính toàn diện vừa trước mắt, vừa lâu dài về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Tư tưởng xuyên suốt của chiến lược là đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; bổ sung, hoàn thiện phương pháp, nội dung công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong tình hình mới; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, sự đoàn kết, thống nhất và giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương của Đảng; chủ động phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn, kiên quyết xử lý suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, tiêu cực trong Đảng và hệ thống chính trị, để góp phần bảo vệ và giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, xứng đáng với sự tin cậy của nhân dân.

Điều lệ Đảng được Đại hội XI thông qua (ngày 19/01/2011) cũng tiếp tục khẳng định vai trò, ví trí công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Công tác kiểm tra, giám sát đòi hỏi các cấp uỷ, tổ chức đảng và đảng viên chấp hành nghiêm chỉnh. Quy định này xác định rõ công tác kiểm tra, giám sát là của toàn Đảng, các tổ chức đảng vừa phải tiến hành công tác kiểm tra, giám sát vừa phải chịu sự kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng có thẩm quyền cấp trên.

Như vây, quan điểm xuyên suốt và nhất quán của Đảng ta là luôn khẳng định: kiểm tra, giám sát là một tất yếu, là nhu cầu không thể thiếu đối với hoạt động của Đảng, từ đó xác định rõ mục đích, ý nghĩa, vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát và việc giữ gìn kỷ luật trong Đảng; nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của cấp ủy, tổ chức đảng và UBKT các cấp đã luôn luôn được bổ sung, hoàn thiện qua mỗi kỳ Đại hội, để phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng của từng giai đoạn cách mạng…Đảng ta khẳng định: kiểm tra, giám sát là những chức năng và phương thức, nội dung lãnh đạo quan trọng của Đảng, không kiểm tra, giám sát thì coi như không lãnh đạo./.

Vi Thị Thảo Quyên