Những kết quả đạt được và giải pháp để phát triển du lịch trên nền tảng phát huy lợi thế tự nhiên và các giá trị văn hóa đặc trưng sinh thái bản địa của tỉnh
Đắk Nông có nhiều tiềm năng, thế mạnh sẵn có với cảnh quan thiên nhiên độc đáo, hùng vĩ như thác Đắk G’Lun, thác Đắk Buk So, thác Đray Sáp, thác Gia Long, thác Trinh Nữ; hồ Ea Snô, hồ Trúc, hồ Tây; Khu bảo tồn thiên nhiên Nâm Nung, Vườn Quốc gia Tà Đùng với gần 40 ốc đảo lớn, nhỏ được ví như là “Vịnh Hạ Long của Tây Nguyên”.
Đặc biệt, là hệ thống các hang động thuộc Công viên địa chất Đắk Nông, trải dài trên địa bàn 6 huyện, thành phố: Krông Nô, Cư Jút, Đắk Mil, Đắk Song, Đắk Glong và thành phố Gia Nghĩa. Các hang động còn nguyên nét hoang sơ và kết cấu độc đáo, ẩn chứa nhiều bí mật về sự thành tạo, các tổ hợp khoáng vật, đa dạng sinh học và di chỉ khảo cổ với các dấu tích cư trú của các bộ lạc thời tiền sử cách đây khoảng 6000 – 7000 năm,…Chính những giá trị đa dạng về di sản văn hóa, địa chất, tự nhiên,…Công viên địa chất Đắk Nông đã được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu vào tháng 7/2020. Để phát huy giá trị của Công viên địa chất để phát triển du lịch, tỉnh đã xác định, lựa chọn 41 điểm di sản để hình thành 03 tuyến du lịch để làm nổi bật chủ đề “Công viên địa chất Đắk Nông – xứ sở của những âm điệu”.
Để phát huy các giá trị tài nguyên để đưa vào phát triển du lịch; tỉnh đã rà soát, đánh giá tài nguyên du lịch sinh thái, văn hóa, công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông đưa vào quy hoạch kinh tế xã hội của tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050; quy hoạch sử dụng đất 2021-2030, kế hoạch sử dụng đất 2021-2025 và kế hoạch sử dụng đất hàng năm; rà soát danh mục các dự án để đưa vào kêu gọi đầu tư; ưu tiên lập quy hoạch xây dựng các khu, điểm du lịch trọng điểm của tỉnh: Khu đô thị du lịch sinh thái Đắk R’Tih, Công viên vui chơi giải trí Liêng Nung; Khu du lịch dọc sông Sêrêpốk,…tỉnh đã ưu tiên vốn ngân sách để đầu tư cơ sở hạ tầng các điểm di sản thuộc công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông: bảng thông tin, bãi đỗ xe, bảng chỉ dẫn tại các điểm di sản; nhà chờ, nhà vệ sinh, đường giao thông tại một số điểm di sản trọng điểm: Xây dựng mới tuyến đường trong hệ thống hang động núi lửa kết nối với đường nhựa vào thác Gia Long với hang C6.1; tiếp tục đầu tư kinh phí mở rộng điểm số 9 (Thung lũng Mặt trời mọc) và điểm số 7 (Núi lửa Nâm Kar); đầu tư tuyến đường giao thông từ thôn Tân Lập đi vào khu sản xuất suối Đắk Rí, xã Nâm Nung đi qua Khu di tích lịch sử Hội trường Huyện uỷ Đắk Mil thuộc Khu di tích B4- Liên tỉnh IV Nâm Nung; đầu tư cải tạo nâng cấp đường đi xã Buôn Choah kết nối với Quốc lộ 28; Trung tâm thông tin huyện Đắk Song, Krông Nô, Cư Jut ; trùng tu, phục dựng các di tích lịch sử: khu lưu niệm N’Trang Gưh; di tích lịch sử N’Trang Lơng,… Tổ chức phục dựng 18 lễ hội; 04 ngày hội văn hóa truyền thống, công nhận nghề truyền thống “làm rượu cần” và “dệt thổ cẩm” cho 2 Tổ hợp tác tại xã Đắk Nia, thành phố Gia Nghĩa; Quy hoạch xây dựng điểm đến du lịch tiêu biểu ở 02 điểm tại huyện Cư Jút và thành phố Gia Nghĩa; đầu tư bảo tồn làng, bản truyền thống tiêu biểu của các dân tộc thiểu số ở 02 bon tại huyện Đắk Song và huyện Đắk R’Lấp. Kí kết, triển khai chương trình hợp tác với Bình Phước, Lâm Đồng, Tp. Hồ Chí Minh, thường xuyên tham dự các hội chợ, hội nghị xúc tiến, quảng bá du lịch do các địa phương tổ chức: Ngày hội Du lịch thành phố Hồ Chí Minh; Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam (VITM HaNoi 2023); Hội chợ du lịch, Ẩm thực và Đặc sản vùng miền Phú Yên năm 2023; tổ chức quảng bá, xúc tiến đầu tư tại Toạ đàm kết nối đầu tư khu vực phía Nam năm 2023; tổ chức thành công Hội nghị quốc tế về Hang động núi lửa lần thứ 20 tại Đắk Nông; ký kết 02 Biên bản ghi nhớ hợp tác với Ban quản lý Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Maros Pangkep (Indonesia) và Ban quản lý Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Mudeungsan (Hàn Quốc).
Từ đầu năm 2022 đến nay hoạt động kinh doanh du lịch đã có sự khởi sắc, lượt khách và doanh thu tăng đáng kể cụ thể: Năm 2022, tổng lượt khách du lịch đạt 512.500 lượt, tăng 306,4% so với năm 2021; trong đó, khách quốc tế ước đạt 2.000 lượt, doanh thu du lịch ước đạt (65 tỷ đồng, tăng 240,3% so với cùng kỳ năm 2021; 6 tháng đầu năm lượt khách tăng 69,2%, doanh thu tăng 201,9% so với cùng kỳ; các điểm đến du lịch đã từng bước đừng đầu tư nâng cấp theo hướng đa dạng hóa dịch vụ, không chỉ là bán vé vào cổng (như trước đây) mà các nhà đầu tư đã chú trọng đến việc đầu tư thêm các dịch vụ khác như: lưu trú, ăn uống, vui chơi giải trí (hồ bơi, đồ lưu niệm, trò chơi dân gian, văn hóa văn nghệ, tham quan vườn thú, trang trí đẹp mắt các địa điểm chụp hình, trải nghiệm cùng với các động vật, thể thao mạo hiểm,…).
Bên cạnh những kết quả đạt được, du lịch tỉnh Đắk Nông đang gặp phải những tồn tại, khó khăn như: tỉnh chưa thu hút được nhà đầu tư có tiềm lực mạnh để đầu tư vào các khu du lịch trọng điểm, thế mạnh của tỉnh: Tà Đùng, hang động núi lửa Krông Nô; các dự án du lịch hiện ở mức vừa, nhỏ; tiến độ triển khai các dự án chậm; số lượng cơ sở lưu trú quy mô lớn còn ít; các di tích lịch sử đã được đầu tư chưa phát huy hiệu quả; việc kết hợp khai thác các giá trị văn hóa gắn với du lịch còn hạn chế; chưa thu hút nhiều nguồn lực xã hội hóa để đầu tư vào các điểm di sản thuộc Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông; một số dự án phát triển du lịch vướng quy hoạch boxit nên chưa triển khai thực hiện; các chương trình hợp tác kí kết nhiều nhưng việc triển khai còn hạn chế; một số địa phương chưa chủ động, quan tâm đến công tác phát triển du lịch, chưa quan tâm bố trí quỹ đất, khoanh vùng tài nguyên để đề xuất đưa vào danh mục kêu gọi đầu tư du lịch,…hiện nay, Trung ương chưa có quy định cụ thể về việc đầu tư, quản lý, khai thác loại hình du lịch farmstay nên việc kết nối, đưa vào chương trình tour, tuyến du lịch, quảng bá du lịch còn hạn chế.
Để tiếp tục phát huy thế mạnh về tài nguyên du lịch, khắc phục những hạn chế, tồn tại nêu trên, xin kiến nghị một số giải pháp.
Để phấn đấu hoàn thành Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đắk Nông lần thứ XII đề ra trong thời gian đến cần tập trung vào một số nhiệm vụ và giải pháp đó là:
Tiếp tục nâng cao nhận thức của du lịch, du lịch gắn với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông trong phát triển kinh tế của tỉnh nhà; huy động sự chung tay của cộng đồng và các cơ quan quản lý nhà nước từ tỉnh đến cơ sở đặc biệt là vai trò của chính quyền cơ sở trong việc nhìn nhận tầm quan trọng của du lịch trong phát triển kinh tế của mỗi địa phương.
Thường xuyên rà soát, đánh giá, bố trí quỹ đất gắn với tài nguyên du lịch nổi bật của địa phương để kiến nghị cấp thẩm quyền đưa vào danh mục kêu gọi đầu tư để từ đó huy động, ưu tiên nguồn vốn ngân sách và nguồn vốn xã hội hóa để đầu tư hạ tầng du lịch theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, đồng bộ tạo điều kiện thuận lợi phát triển du lịch trên địa bàn toàn tỉnh; trong đó tập trung đầu tư tại các khu, điểm du lịch trọng điểm của tỉnh, các điểm đến trong vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông.
Khoanh vùng, xây dựng kế hoạch đầu tư, phát triển các điểm di sản thuộc 3 tuyến du lịch của công viên địa chất để nghiên cứu, xây dựng sản phẩm đặc trưng, phát huy danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu, gắn với tạo thương hiệu khác biệt cho du lịch địa phương.
Huy động các nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng đặc biệt là đường cao tốc Chơn Thành, Bình Phước – Gia Nghĩa, Đắk Nông, nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 28 gắn với Khu du lịch sinh thái văn hóa Tà Đùng, sân bay lưỡng dụng ở Nhân Cơ, hạ tầng kết nối các khu du lịch trong tỉnh,…nâng cấp 02 cửa khẩu quốc gia: Bu Prăng, Đắk Peur trở thành cửa khẩu quốc tế để thu hút khách du lịch quốc tế qua cửa khẩu và rút ngắn thời gian di chuyển của du khách, các nhà đầu tư, giúp việc tiếp cận dịch vụ đầu tư dễ dàng hơn.
Tăng cường công tác theo dõi, hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp sớm hoàn tất thủ tục đầu tư, xây dựng công trình phục vụ du lịch và theo dõi, đôn đốc các nhà đầu tư khẩn trương thực hiện dự án đảm bảo đúng tiến độ để đưa vào khai thác, phục vụ khách du lịch. Thường xuyên trao đổi, nắm bắt những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp để tham mưu cấp có thẩm quyền tháo gỡ, tạo điều kiện thuận lợi để đầu tư, kinh doanh trong lĩnh vực du lịch, từng bước góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phương phát triển bền vừng.
Ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư để huy động các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển hệ thống dịch vụ du lịch có quy mô, đạt tiêu chuẩn phục vụ khách như dịch vụ lưu trú, ăn uống, vui chơi giải trí, mua sắm, vận chuyển,…
Đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch, liên kết hợp tác phát triển du lịch thông qua các sự kiện văn hóa, thể thao, chương trình xúc tiến, quảng bá du lịch do tỉnh Đắk Nông hoặc các địa phương khác tổ chức; các sự kiện do mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu tổ chức, đặc biệt là triển khai có hiệu quả các chương trình hợp tác đã kí kết. Đồng thời, tập trung đẩy mạnh quảng bá hình ảnh du lịch tỉnh Đắk Nông trên các cơ quan thông tấn báo chí, các trang mạng xã hội,…đảm bảo hiệu quả. Bên cạnh đó, thường xuyên rà soát, hiệu chỉnh, tái bản, in ấn bộ ấn phẩm, tài liệu quảng bá, xúc tiến, kêu gọi thu hút đầu tư, các ấn phẩm quảng bá du lịch,…Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào quảng bá, xúc tiến, quản lý hoạt động du lịch.
Triển khai có hiệu quả Dự án số 6 về Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; phát huy các di sản văn hóa đã được đầu tư trở thành điểm đến tham quan, du lịch, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch tại địa phương.
Văn Bá