Theo đó, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước; xác định phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, thể hiện tính ưu việt của chế độ. Nói sâu sắc, ngắn gọn như Bác Hồ là: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”!

Để phát huy các giá trị lịch sử - văn hóa truyền thống đó luôn là vấn đề quan trọng hàng đầu trong đường lối văn hóa của Đảng. Tại Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương (khoá XI) Đảng ta đã nêu lên mục tiêu là “Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”[1].

Để thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, con người Đắk Nông trong thời gian tới như sau:

Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với lĩnh vực văn hóa

Xác định xây dựng và phát triển văn hóa, con người là nhiệm vụ có tính chiến lược trong quá trình xây dựng và kiến thiết đất nước nói chung và Đắk Nông nói riêng. Nâng cao nhận thức trong Đảng, hệ thống chính trị và toàn xã hội về vị trí, vai trò của sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam; đồng thời, đổi mới phương thức lãnh đạo để văn hóa nghệ thuật, báo chí phát triển đúng định hướng chính trị, tư tưởng, phát huy quyền tự do sáng tạo của văn nghệ sĩ.

Coi trọng xây dựng văn hóa từ trong Đảng, trong bộ máy nhà nước; trên cơ sở học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “ Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Văn hóa, đạo đức và lối sống lành mạnh phải được thể hiện trong mọi hoạt động của tổ chức đảng, nhà nước, đoàn thể; trong từng đảng viên, cán bộ, công chức, hội viên. Mỗi cán bộ, đảng viên phải nêu cao vai trò gương mẫu để tuyên truyền, động viên, tổ chức nhân dân thực hiện thắng lợi mục tiêu này.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về văn hóa

Tập trung đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực văn hóa, trên cơ sở xác định công tác văn hoá là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên. Thể chế hoá đường lối chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về văn hoá thành chương trình và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, các ngành, các cấp.

Tạo điều kiện để phát triển nguồn lực cho hoạt động văn hóa; cho bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa bản địa, văn hóa truyền thống nhằm hướng đến xây dựng nền văn hóa vững mạnh, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ của các tầng lớp nhân dân. Thực hiện cải cách hành chính, công khai thủ tục hành chính trên lĩnh vực văn hóa và có cơ chế để nhân dân giám sát và phản biện xã hội đối với tổ chức, quản lý và hoạt động văn hoá.

Xây dựng cơ chế chính sách phù hợp với tính đặc thù văn hóa, nghệ thuật; bổ sung chính sách kinh tế trong văn hóa, văn hóa trong kinh tế, bảo đảm phát triển hài hòa giữa kinh tế và văn hóa; trong đó, chú trọng đến chính sách văn hóa đặc thù của dân tộc thiểu số tại chỗ và các dân tộc khác. Chăm lo tổ chức hoạt động của các đơn vị sự nghiệp văn hóa, có sự hỗ trợ của nhà nước để đảm bảo hoạt động và phát triển.

Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và tăng cường hiệu lực thanh tra nhà nước về văn hoá; chấn chỉnh kịp thời các biểu hiện tiêu cực, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật. Đấu tranh phòng, chống các biểu hiện suy thoái về tư tưởng, đạo đức, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trên lĩnh vực văn hoá, ngăn chặn kịp thời những hoạt động văn hóa, báo chí có biểu hiện lệch lạc, hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích.

Xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa

Tập trung xây dựng nguồn nhân lực đủ mạnh để chỉ đạo, tổ chức, thực hiện các nhiệm vụ và hoạt động văn hóa có hiệu quả; coi trọng việc quy hoạch, bố trí cán bộ lãnh đạo, quản lý và cán bộ làm công tác văn hóa. Ưu tiên tuyển dụng, đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ, con em đồng bào dân tộc thiểu số; có chính sách thu hút và tạo điều kiện thuận lợi đối với nguồn nhân lực có chất lượng làm công tác văn hóa.

Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ chuyên môn, kỹ năng hoạt động văn hóa. Mở rộng các hình thức, mô hình và quy mô đào tạo để sớm có đủ lực lượng làm công tác văn hóa; tổ chức đào tạo tại chỗ, liên kết đào tạo, gửi đào tạo tại các trường chuyên nghiệp, viện nghiên cứu; hàng năm, tổ chức và tham gia các khóa học ngắn hạn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ trong ngành văn hóa, đặc biệt là cán bộ văn hóa xã.

Có chính sách đãi ngộ, trọng dụng, khen thưởng kịp thời những người có tài có đức đang hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật để động viên sức sáng tạo và đóng góp tích cực của họ. Công nhận và có chính sách đãi ngộ kịp thời những nghệ nhân đang hoạt động và sáng tạo nghệ thuật, có đóng góp quan trọng cho sự nghiệp văn hóa, nghệ thuật.

Tăng cường nguồn lực cho lĩnh vực văn hoá

Đầu tư có trọng điểm, từng bước xây dựng và hoàn thiện các thiết chế văn hóa từ tỉnh đến cơ sở; bảo đảm ngân sách cho hoạt động văn hóa thường xuyên, các chương trình văn hóa lớn, trong đó chú ý đến hoạt động văn hóa xã, phường, thị trấn. Đầu tư cho văn hóa phải tương ứng với mức tăng trưởng kinh tế của địa phương.

Tăng cường công tác quản lý đi đôi với đầu tư phát triển văn hóa, trước mắt tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để tổ chức hoạt động văn hóa; đồng thời, đầu tư trang thiết bị, phương tiện phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa của nhân dân.

Đẩy mạnh công tác xã hội hoá hoạt động văn hoá tại địa phương với phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm. Huy động các nguồn lực xã hội đầu tư cho văn hóa trên cơ sở kế hoạch, mục tiêu đã được xây dựng; tranh thủ các nguồn vốn hợp tác, hỗ trợ, các chương trình mục tiêu. Khuyến khích phát triển các cơ sở cung ứng dịch vụ ngoài công lập, các thành phần kinh tế đầu tư vào hoạt động văn hóa. Tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách để thu hút nguồn tài chính, nhân lực trong cộng đồng; khuyến khích mở bảo tàng, thư viện, phòng đọc sách tư nhân theo quy định của Nhà nước. Triển khai kịp thời kế hoạch, quy hoạch đất đai và ưu tiên quỹ đất xây dựng phát triển cơ sở vật chất, thiết chế văn hoá từ tỉnh đến cơ sở.

Mở rộng phong trào hoạt động văn hóa, văn nghệ, biểu diễn nghệ thuật trong nhân dân; khơi dậy tiềm năng, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Xây dựng, củng cố và phát triển các mô hình hoạt động văn nghệ như các câu lạc bộ nhằm đáp ứng nhu cầu vừa sáng tác vừa hưởng thụ của công chúng.

Tăng cường công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn để nâng cao khả năng dự báo và định hướng phát triển văn hóa, xây dựng con người Đắk Nông phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học.

Văn Bá