Tiết kiệm luôn được xem là giá trị cốt lõi trong văn hóa lãnh đạo, trong đạo đức công vụ và trong truyền thống cách mạng Việt Nam. Từ những ngày đầu kháng chiến, khi đất nước còn trong gian khó, cho đến hôm nay - giữa thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển đổi số, tiết kiệm không chỉ là một phẩm chất đạo đức mà còn là phương thức quản trị, là tiêu chí đánh giá hiệu quả lãnh đạo, điều hành.

Trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ, đối diện nhiều yêu cầu cấp bách về đổi mới tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, sử dụng hiệu quả ngân sách và tài nguyên quốc gia, tinh thần tiết kiệm càng trở nên cấp thiết. Thực hành tiết kiệm không chỉ dừng lại ở những con số trong sổ sách mà phản ánh năng lực tổ chức, tư duy quản trị và bản lĩnh chính trị của mỗi cán bộ, đặc biệt là người đứng đầu.

Ngày 01/6/2025, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm đã có bài viết quan trọng, có giá trị sâu sắc cả về lý luận và thực tiễn với tiêu đề: “Thực hành tiết kiệm”. Bài viết không chỉ khơi lại một giá trị cốt lõi của cách mạng Việt Nam mà còn đặt tinh thần tiết kiệm vào trọng tâm của tư duy lãnh đạo thời kỳ mới. Tổng Bí thư khẳng định tiết kiệm không chỉ là biểu hiện rõ nét của trách nhiệm công bộc mà còn là tiêu chí đánh giá năng lực quản trị, mức độ trưởng thành chính trị và văn hóa công vụ của đội ngũ cán bộ, nhất là trong giai đoạn Đảng và Nhà nước đang đẩy mạnh cải cách hành chính, đổi mới tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế.

Mở đầu bài viết, Tổng Bí thư đã khẳng định rõ: “Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là điều cần làm trong cuộc sống của từng cá nhân và toàn xã hội, là “hòn đá tảng” góp phần xây dựng một xã hội văn minh, phát triển bền vững”. Câu nói đã định vị tiết kiệm không đơn thuần là lựa chọn mang tính tự nguyện mà là một hành vi tất yếu, có tính nguyên lý đối với sự phát triển xã hội hiện đại. Khi mỗi người dân biết tiết kiệm thời gian, công sức, của cải; khi mỗi tổ chức, cơ quan, đơn vị biết tiết kiệm nguồn lực, tránh phô trương, hình thức - đó không chỉ là biểu hiện đạo đức mà còn là đóng góp thiết thực vào việc kiến tạo một xã hội hiệu quả và tiến bộ. Tiết kiệm, trong cách hiểu đó, là tối ưu hóa từng nguồn lực - tài chính, nhân sự, hạ tầng và cả thời gian hành chính - để phục vụ đúng mục tiêu, đúng đối tượng. Khi tiết kiệm trở thành nguyên tắc hành xử từ cá nhân đến tổ chức, xã hội sẽ hình thành một hệ sinh thái quản trị bền vững, trong đó mọi giá trị được tạo ra đều dựa trên nền tảng liêm chính, minh bạch và trách nhiệm.

Tổng Bí thư cũng chỉ rõ vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là người đứng đầu. Trên thực tế, không thể xây dựng văn hóa tiết kiệm nếu thiếu sự gương mẫu. Người đứng đầu là người định hình hành vi tổ chức, người tạo ra không khí chính trị cho bộ máy. Một cán bộ lãnh đạo biết sống giản dị, từ chối phô trương, không tiêu xài công quỹ bừa bãi, không tổ chức hội họp hình thức, không sử dụng đặc quyền đặc lợi sai mục đích - chính là đang góp phần định hướng lại giá trị lãnh đạo công chính, liêm khiết và phụng sự.

Thấm nhuần tinh thần đó, nhiều địa phương, bộ, ngành đã triển khai đồng bộ các giải pháp quản trị tài chính công, kiểm soát chi tiêu, siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính. Tư tưởng tiết kiệm vì lợi ích chung không còn dừng ở định hướng tuyên truyền mà đang từng bước được cụ thể hóa trong hoạt động chỉ đạo, điều hành và kiểm tra, giám sát của các cấp chính quyền.

Tại tỉnh Đắk Nông, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp. Trong năm 2024, tỉnh đã tổ chức 89 cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm thực hiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng tại 96 cơ quan, tổ chức, đơn vị; qua đó kiến nghị xử lý hành chính đối với 33 tổ chức, 79 cá nhân có vi phạm, chuyển cơ quan điều tra 01 vụ việc có dấu hiệu tội phạm. Các cơ quan thanh tra, kiểm tra của tỉnh cũng đã kiến nghị thu hồi, xử lý số tiền sai phạm lên đến gần 12 tỷ đồng.

Song song với công tác kiểm tra, giám sát, tỉnh đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao ý thức thực hành tiết kiệm và chống lãng phí trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân. Hơn 460 lớp tập huấn, hội nghị chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn đã được tổ chức, thu hút gần 38.000 lượt người tham gia. Tỉnh ủy, UBND tỉnh Đắk Nông cũng chủ động ban hành các chỉ đạo cụ thể như Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025 với mục tiêu hướng đến siết chặt kỷ luật tài chính, kiểm soát hiệu quả chi tiêu và quản lý tài sản công; đồng thời thúc đẩy trách nhiệm công vụ, đẩy mạnh tuyên truyền để hình thành nếp nghĩ, thói quen tiết kiệm trong toàn hệ thống chính trị.

Những kết quả trên là minh chứng rõ nét cho nỗ lực kiên trì và quyết liệt của tỉnh Đắk Nông trong việc cụ thể hóa chủ trương lớn của Đảng đối với công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Đặc biệt, các nội dung trọng tâm được đề cập trong bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đã tạo thêm cơ sở lý luận, định hướng và động lực để tỉnh tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, hoàn thiện hơn nữa cơ chế kiểm soát nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản trị và phục vụ nhân dân.

Tinh giản biên chế gắn với sắp xếp lại bộ máy hành chính là một bước cải cách lớn nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước. Mục tiêu trước hết là xây dựng một nền hành chính tinh gọn, vận hành thông suốt, rõ trách nhiệm, sát thực tiễn và phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp. Cải cách này cũng có ý nghĩa lớn trong việc cơ cấu lại chi ngân sách nhà nước theo hướng giảm chi thường xuyên, tăng chi đầu tư phát triển, hạn chế trùng lặp, lãng phí và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực công. Đồng thời, quá trình này thúc đẩy đổi mới khu vực sự nghiệp công, từng bước nâng cao năng lực tự chủ của các đơn vị, giảm dần sự bao cấp từ ngân sách, tạo điều kiện dành nguồn lực cho các mục tiêu ưu tiên khác như đầu tư hạ tầng, bảo đảm an sinh xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Quan điểm về tiết kiệm cũng đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập nhiều lần trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng. Người không chỉ xem tiết kiệm là hành vi cá nhân mà còn là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên hiệu quả cách mạng và phẩm chất của người cán bộ, đảng viên. Bác nhấn mạnh: "Tiết kiệm sức lao động, thì giờ và tiền của của nhân dân, của Chính phủ, của đoàn thể, của bộ đội là nghĩa vụ của mỗi người yêu nước." Quan điểm này thể hiện rõ trong nhiều bài nói, bài viết của Bác, từ tác phẩm “Đời sống mới” (năm 1947) đến các bài huấn thị gửi cán bộ, chiến sĩ trong kháng chiến và kiến quốc.

Bác cũng từng chỉ rõ: “Có tiết kiệm, không hoang phí xa xỉ, thì mới giữ được liêm khiết, trong sạch. Nếu hoang phí xa xỉ, thì ắt phải tìm cách xoay tiền. Do đó mà sinh ra hủ bại, nhũng lạm, giả dối”- trích trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” (1947). Câu nói này không chỉ thể hiện chiều sâu tư tưởng của Bác về mối liên hệ giữa tiết kiệm và đạo đức công vụ, mà còn cho thấy một cơ chế nhân quả rõ ràng giữa lối sống xa hoa, hoang phí với sự tha hóa quyền lực. Khi cán bộ chạy theo hình thức, tiêu xài vượt quá thu nhập chính đáng, rất dễ nảy sinh tâm lý vụ lợi, dẫn đến việc lợi dụng chức vụ để trục lợi, tham ô, nhũng nhiễu. Vì vậy, tiết kiệm chính là một rào chắn đạo đức, một cơ chế phòng ngừa tự thân giúp cán bộ giữ gìn sự trong sạch, liêm chính. Trong bối cảnh đất nước bước vào công cuộc đổi mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, các quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tiết kiệm tiếp tục là kim chỉ nam hành động.

Bên cạnh đó, tiết kiệm cần được xác định như một nội dung cơ bản trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Các cấp ủy cần đưa tiêu chí tiết kiệm vào quy hoạch, bổ nhiệm, luân chuyển cán bộ; kiểm soát các biểu hiện phô trương, hình thức, lãng phí trong tổ chức các sự kiện chính trị, hành chính công vụ. Nơi nào cán bộ tiết kiệm thực chất, nơi đó bộ máy sẽ vận hành hiệu quả.

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng thẳng thắn chỉ ra thực trạng nhiều nơi làm tiết kiệm mang tính hình thức, làm vì phong trào, thiếu đánh giá hiệu quả cụ thể. Đây không chỉ là lãng phí về nguồn lực mà còn là sự hao mòn về niềm tin - một dạng lãng phí nghiêm trọng nhất trong quản trị nhà nước. Để tiết kiệm thực chất, cần có thể chế kiểm tra, giám sát đủ mạnh; cần công khai chi tiêu công, gắn tiêu chí tiết kiệm vào đánh giá cán bộ, luân chuyển, khen thưởng. Tiết kiệm không thể chỉ dừng ở khẩu hiệu - mà phải trở thành tiêu chuẩn đạo đức và chính trị, thước đo năng lực và bản lĩnh.

Bài viết “Thực hành tiết kiệm” của Tổng Bí thư Tô Lâm vì thế cần được các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận và đoàn thể từ Trung ương đến cơ sở nghiên cứu sâu sắc, tổ chức sinh hoạt chuyên đề để thống nhất nhận thức, cụ thể hóa thành hành động phù hợp với đặc điểm của từng ngành, từng lĩnh vực. Mỗi cán bộ, đảng viên cần nghiêm túc tự soi, tự sửa; lấy tiết kiệm làm phương châm hành động; lấy chống lãng phí làm thước đo bản lĩnh chính trị và tinh thần trách nhiệm với nhân dân.

Trong thời đại công khai, minh bạch và dân chủ ngày càng được đề cao, người dân có quyền kỳ vọng vào một bộ máy công quyền vận hành hiệu lực, hiệu quả, tinh gọn, mạnh và tiết kiệm, lấy kết quả phục vụ làm trung tâm thay vì hình thức, phô trương. Và trong bộ máy ấy, người đứng đầu phải là tấm gương tiết kiệm tiêu biểu nhất - không chỉ tiết kiệm vật chất mà còn tiết kiệm quyền lực, lời nói và thời gian của nhân dân.

Trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, khi đất nước đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức đan xen, việc thực hành tiết kiệm không chỉ là một lời kêu gọi mang tính đạo đức mà phải trở thành phương châm hành động, là văn hóa lãnh đạo, là cốt lõi quản trị quốc gia. Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đã cung cấp nền tảng lý luận sâu sắc và chỉ đạo thực tiễn rõ ràng, là kim chỉ nam để mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi cán bộ đảng viên soi chiếu, hành động, từ đó xây dựng nền công vụ chuẩn mực, nhà nước liêm chính, xã hội văn minh và phát triển bền vững.

Phương Thanh Nguyên