Kết quả công tác giảm nghèo đối với đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ
Chương trình giảm nghèo bền vững là chủ trương lớn, nhất quán của Đảng và Nhà nước ta; đồng thời, đó cũng là trách nhiệm của toàn xã hội nhằm cải thiện đời sống vật chất, tinh thần, thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển giữa các vùng, miền, các thành phần dân tộc và nhóm dân cư. Công tác giảm nghèo bền vững được coi là chương trình trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh trên địa bàn, luôn được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của các cấp ủy Đảng, quản lý điều hành của chính quyền, tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội và sự chung sức, đồng lòng của Nhân dân các dân tộc tỉnh nhà.
Trong giai đoạn 2021-2023, công tác giảm nghèo bền vững đã có những chuyển biến tích cực: Tại kỳ rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo cuối năm 2021 (theo Nghị định số 07/NĐ-CP, ngày 27/01/2021 của Chính phủ) hộ nghèo toàn tỉnh chiếm tỷ lệ 11,19%, trong đó hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ chiếm tỷ lệ 32,81%. Đến cuối năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo chung của tỉnh giảm còn 7,97% (giảm 3,22%), trong đó tỷ lệ hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ là 24,56% (giảm 8,25%). Kết quả trên đã đạt và vượt chỉ tiêu Nghị quyết số 13-NQ/TU, ngày 16/12/2021 về công tác giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đề ra (phấn đấu hằng năm giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 3% trở lên, riêng đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ giảm từ 5% trở lên theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025).
Ngoài việc thực hiện các chính sách giảm nghèo do Chính phủ ban hành, thời gian qua, tỉnh Đắk Nông đã ban hành những chính sách đặc thù riêng cho đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương, như: lồng ghép nguồn lực của 03 Chương trình MTQG (Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Chương trình giảm nghèo bền vững và Chương trình xây dựng nông thôn mới) nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp triển khai thực hiện bằng các hoạt động gắn với chức năng quản lý ngành, lĩnh vực, địa phương để thực hiện thắng lợi mục tiêu đề ra; Chương trình nâng cao đời sống vật chất - tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số, giai đoạn 2021-2025; Chương trình kết nghĩa, đỡ đầu giữa cơ quan, đơn vị với các bon, buôn đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ; Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề trình độ trung cấp, cao đẳng; Chính sách hỗ trợ lãi suất cho hộ nghèo là đồng bào các dân tộc thiểu số tại chỗ để cải thiện nhà ở, phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế; Chính sách hỗ trợ đất ở và đất sản xuất, hỗ trợ về bảo hiểm y tế, hỗ trợ giáo dục, hỗ trợ nước sinh hoạt, nhà vệ sinh, hỗ trợ điện sinh hoạt, hỗ trợ kết nối các dịch vụ viễn thông, trợ giúp đột xuất... Bên cạnh đó, các huyện ủy, thành ủy lựa chọn, xây dựng từ 01-02 địa bàn trọng điểm bon, buôn đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ để tập trung các nguồn lực thực hiện hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững; Phong trào thi đua "Đắk Nông chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau" do tỉnh phát động đã tạo được hưởng ứng tích cực ở các cấp, các ngành và toàn xã hội.
Bên cạnh một số kết quả đạt được, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế đối với công tác giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ đó là:
- Kết quả giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ chưa vững chắc, tỷ lệ hộ tái nghèo, nghèo mới còn cao, chênh lệch giàu - nghèo giữa các vùng, nhóm dân cư chưa được thu hẹp, nhất là khu vực nông thôn và đô thị.
- Mặc dù tỷ lệ nghèo đã giảm nhanh ở các huyện nghèo, xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, nhưng vẫn còn nhiều thôn, buôn tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn trên 50%, cá biệt còn trên 60%. Tỷ trọng hộ nghèo dân tộc thiểu số tại chỗ chiếm 24,56% tổng số hộ dân tộc thiểu số tại chỗ toàn tỉnh và cao hơn gấp 3 lần so với tỷ lệ hộ nghèo chung của tỉnh; nhất là ở vùng sâu, vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ của 2 huyện Tuy Đức, Đắk G’Long; thu nhập bình quân của hộ dân tộc thiểu số tại chỗ thấp hơn khá nhiều mức thu nhập bình quân của tỉnh.
- Tỷ lệ tái nghèo, phát sinh nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ hàng năm còn cao (bình quân mỗi năm có khoảng 1/4 hộ tái nghèo và phát sinh nghèo mới) so với tổng số hộ thoát nghèo.
- Một số chính sách chưa được giải quyết dứt điểm theo mục tiêu đề ra do thiếu nguồn lực và thực hiện còn nhiều vướng mắc như chính sách hỗ trợ về đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho đồng bào nghèo dân tộc thiểu số.
- Mức hỗ trợ của một số chính sách giảm nghèo chưa đủ mạnh để thúc đẩy hộ vươn lên thoát nghèo. Bên cạnh đó, còn nhiều chính sách hỗ trợ có tính chất cho không như hỗ trợ về gạo, cấp tiền điện... Chưa khai thác, huy động được nhiều nguồn lực tại chỗ, chưa phát huy được nội lực trong dân và chính người nghèo, dẫn đến tình trạng người nghèo còn trông chờ, ỷ lại, không muốn thoát nghèo, thiếu tinh thần vươn lên.
Văn Bá - Văn phòng Tỉnh ủy