Một số kết quả thực hiện Kết luận số 69-KL/TW, ngày 24/02/2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 33-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động luật sư
Để triển khai thực hiện Kết luận số 69-KL/TW của Ban Bí thư, các sở, ban, ngành, địa phương đã tích cực tổ chức quán triệt Kết luận số 69-KL/TW và tạo được bước chuyển biến trong nhận thức của cán bộ, đảng viên, Nhân dân và đội ngũ luật sư về vị trí, vai trò, trách nhiệm xã hội của luật sư; về tầm quan trọng của hoạt động luật sư trong đời sống pháp luật.
Đặc biệt, các cơ quan tiến hành tố tụng đã có sự phối hợp, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho luật sư và tổ chức hành nghề luật sư trong hoạt động nghề nghiệp nói chung và trong quá trình giải quyết các vụ án, vụ việc. Người dân, doanh nghiệp ngày càng tin tưởng và sử dụng nhiều hơn các dịch vụ pháp lý do luật sư cung cấp nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Đoàn luật sư đã tổ chức phổ biến, quán triệt các nội dung Kết luận số 69-KL/TW đến đội ngũ luật sư thành viên, các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ pháp lý, tuân thủ các quy định của pháp luật, quy tắc hành nghề, đáp ứng yêu cầu của tổ chức, cá nhân.
Hiện nay, pháp luật về luật sư gồm: Luật Luật sư năm 2006, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Luật sư năm 2012; Nghị định số 123/2013/NĐ-CP ngày 14/10/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Luật sư; Nghị định số 137/2018/NĐ-CP ngày 08/10/2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2013/NĐ-CP ngày 14/10/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật luật sư, Thông tư số 10/2021/TT-BTP ngày 10/12/2021 của Bộ Tư pháp hướng dẫn tập sự hành nghề luật sư; Thông tư số 05/2021/TT-BTP ngày 24/6/2021 của Bộ Tư pháp hướng dẫn một số điều và biện pháp thi hành Luật Luật sư, Quyết định số 201/QĐ-HĐLSTQ ngày 13/12/2019 của Hội đồng luật sư toàn quốc ban hành Bộ quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam. Với các quy định như trên của pháp luật luật sư đã từng bước hoàn thiện, đáp ứng được yêu cầu công tác quản lý nhà nước và hoạt động luật sư.
Đoàn Luật sư, các tổ chức hành nghề luật sư, các luật sư thành viên đã tham gia tích cực trong quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật, tham gia đóng góp ý kiến đối với các dự thảo văn bản pháp luật. Trong những năm qua, Đoàn Luật sư tỉnh đã tích cực đóng góp, xây dựng thể chế tại địa phương, Đoàn đã cử luật sư thành viên tham gia trong Ban Dân chủ pháp luật của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh; tham gia Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh; tham gia cộng tác viên trong các chuyên mục về pháp luật của Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh,…; cử luật sư tham gia hoạt động góp ý xây dựng Luật, văn bản quy phạm của địa phương; phối hợp với Sở Tư pháp cử luật sư tham gia tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý cho người dân ở vùng sâu, vùng xa, người đồng bào dân tộc thiểu số.
Đoàn Luật sư đã tạo điều kiện, khuyến khích các luật sư tham gia thành lập tổ chức hành nghề luật sư, chi nhánh tổ chức hành nghề luật sư nhằm đáp ứng nhu cầu tiếp cận dịch vụ pháp lý của người dân; khuyến khích những luật sư mới được cấp chứng chỉ hành nghề tham gia Đoàn luật sư tỉnh.
Hiện nay, tỉnh Đắk Nông có 10 Văn phòng luật sư, 03 Công ty luật và 10 Chi nhánh, 04 Văn phòng giao dịch đang hoạt động với tổng số 33 luật sư, số lượng tổ chức hành nghề luật sư tăng dần qua các năm, chủ yếu là việc thành lập các chi nhánh của tổ chức hành nghề luật sư các tỉnh, thành phố. Các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh phân bố không đều, chủ yếu tập trung tại thành phố Gia Nghĩa và một số địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, cụ thể: tại thành phố Gia Nghĩa có 08 tổ chức hành nghề luật sư và 04 Chi nhánh; huyện Đắk R’Lấp 01 Chi nhánh; huyện Tuy Đức 01 Văn phòng luật sư, 01 Chi nhánh; huyện Đắk Song 01 Chi nhánh; huyện Đắk Mil 03 tổ chức; huyện Cư Jút có 03 Chi nhánh. Số lượng tổ chức hành nghề luật sư hiện nay trên địa bàn tỉnh chưa đạt mục tiêu phát triển tổ chức hành nghề luật sư theo Kế hoạch của Liên đoàn luật sư Việt Nam. Các tổ chức hành nghề luật sư hoạt động nhỏ lẻ, một tổ chức chỉ có 01 đến 02 luật sư; chưa có tổ chức hành nghề luật sư quy mô lớn, hoạt động chuyên sâu trong lĩnh vực thương mại quốc tế, chưa có tổ chức hành nghề luật sư, chi nhánh tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài đăng ký hoạt động.
Từ năm 2020 đến nay, Sở Tư pháp đã đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp cấp chứng chỉ hành nghề luật sư 17 trường hợp; Sở Tư pháp cấp Giấy đăng ký hoạt động cho 06 chức hành nghề luật sư; đăng ký hoạt động cho 07 Chi nhánh của tổ chức hành nghề luật sư; cấp lại Giấy đăng ký hoạt động cho 08 tổ chức hành nghề luật sư; thu hồi Giấy đăng ký hoạt động của 05 Chi nhánh của tổ chức hành nghề luật sư (do tự chấm dứt hoạt động).
Công tác thanh tra, kiểm tra đối với tổ chức và hoạt động luật sư được Sở Tư pháp thực hiện hằng năm, Sở Tư pháp đã ban hành Kế hoạch và tổ chức thanh tra, kiểm tra tình hình tổ chức và hoạt động luật sư cụ thể từ năm 2020 đến nay đã thanh tra 02 đơn vị, kiểm tra 05 đơn vị; qua đó đã kịp thời chấn chỉnh, phát hiện một số vi phạm xảy ra của các đơn vị; ban hành 02 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 02 đơn vị.
Hằng năm, UBND tỉnh đã hỗ trợ một phần kinh phí cho hoạt động luật sư, hỗ trợ kinh phí tổ chức Đại hội nhiệm kỳ, tuy nhiên, hiện nay do điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh còn nhiều khó khăn nên chưa hỗ trợ được kinh phí, quỹ đất để Đoàn Luật sư xây dựng trụ sở làm việc. Đoàn Luật sư đang được Văn phòng luật sư Khang Huy hỗ trợ địa điểm làm việc, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động của Đoàn Luật sư được Văn phòng luật sư Khang Huy và một số Văn phòng luật sư hỗ trợ để tổ chức hoạt động.
Đoàn luật sư tỉnh đã thực hiện đầy đủ chế độ thông tin, báo cáo theo quy định với cơ quan có thẩm quyền[1]. Tuy nhiên, các tổ chức hành nghề luật sư vẫn thường xuyên chậm báo cáo hoặc không thực hiện việc báo cáo, thống kê theo quy định. Đối với các tổ chức không thực hiện gửi báo cáo thống kê, cơ quan chức năng đã có văn bản nhắc nhở và yêu cầu khắc phục.
Đoàn Luật sư tỉnh Đắk Nông thực hiện tốt vai trò tự quản có sự quản lý của Nhà nước, đồng thời phát triển đội ngũ luật sư và tổ chức hành nghề luật sư nhằm cung cấp dịch vụ pháp lý và công tác chính trị của địa phương. Các luật sư thành viên được đào tạo và kết nạp theo quy định của Luật luật sư, có bản lĩnh chính trị vững vàng và có đạo đức nghề nghiệp trong sáng, có tinh thần xây dựng và đoàn kết nội bộ. Đoàn luật sư, các tổ chức hành nghề luật sư đã phát huy tốt vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích cho luật sư thành viên và luật sư thuộc tổ chức mình.
Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư, Hội đồng Khen thưởng, Kỷ luật thường xuyên nhắc nhở, quán triệt các luật sư thành viên, các tổ chức hành nghề luật sư thực hiện đúng các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp theo Bộ Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp của luật sư; giải quyết kịp thời các đơn thư khiếu nại về luật sư, các nguồn tin báo có dấu hiệu luật sư vi phạm đạo đức nghề nghiệp, bảo đảm tất cả vụ việc đều được giải quyết kịp thời, đúng pháp luật, không để xảy ra tình trạng khiếu nại, khiếu kiện kéo dài, vượt cấp.
Công tác giám sát, cấp Giấy chứng nhận người tập sự hành nghề luật sư được Đoàn Luật sư thực hiện đầy đủ, đúng quy trình, bảo đảm các quyền và nghĩa vụ của người tập sự hành nghề luật sư, quyền và nghĩa vụ của Luật sư hướng dẫn tập sự, quyền và nghĩa vụ của tổ chức hành nghề luật sư nơi có người đăng ký tập sự, quyền và nghĩa vụ của Đoàn Luật sư trong việc tiếp nhận, đăng ký, xác nhận kết quả tập sự. Qua các kỳ kiểm tra kết quả tập sự do Bộ Tư pháp tổ chức, hầu hết luật sư tập sự của tỉnh đều đạt kết quả tốt.
Mặc dù hiện nay Đoàn luật sư tỉnh Đắk Nông không còn Chi bộ, nhưng trong những năm qua, công tác xây dựng đảng trong đội ngũ luật sư, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp cho luật sư thành viên được Đoàn Luật sư chú trọng thực hiện. Nhận thức của luật sư về vai trò lãnh đạo của Đảng ngày càng được nâng cao, góp phần đưa đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn cuộc sống.
Tính đến ngày 30/6/2023, thành viên Đoàn Luật sư tỉnh có 11 đảng viên, sinh hoạt đảng tại nơi cư trú. Ban Chủ nhiệm thường xuyên chỉ đạo luật sư thành viên, các tổ chức hành nghề luật sư chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, quán triệt việc học tập nghị quyết của Đảng, quan tâm công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; công tác bồi dưỡng, phát triển đảng viên, đặc biệt đối với các luật sư trẻ.
Công tác bồi dưỡng nâng cao nhận thức chính trị tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp của luật sư được Đoàn luật sư tỉnh Đắk Nông quan tâm thực hiện. Thông qua việc học các nghị quyết, kết luận của Đảng, việc triển khai thực hiện các quy định tại Thông tư số 02/2019/TT-BTP ngày 15/03/2019 của Bộ Tư pháp quy định nghĩa vụ tham gia bồi dưỡng bắt buộc về chuyên môn, nghiệp vụ của luật sư. Hằng năm, Ban Chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Đắk Nông đã phối hợp với Ban Chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Đắk Lắk tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho các luật sư thành viên và người tập sự hành nghề luật sư của 02 tỉnh tại thành phố Buôn Mê Thuột, tỉnh Đắk Lắk.
Công tác phát triển, bồi dưỡng đội ngũ luật sư, tập sự và cấp chứng chỉ hành nghề luật sư đã được thực hiện theo đúng quy định pháp luật về luật sư, việc kiểm tra, xác minh những trường hợp đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề luật sư được Sở Tư pháp thực hiện theo đúng quy định pháp luật và yêu cầu của Bộ Tư pháp.
Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế, khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân do
Một số quy định của pháp luật còn nhiều bất cập khi áp dụng vào thực tiễn. Vai trò tự quản của tổ chức xã hội - nghề nghiệp luật sư còn hạn chế, công tác đào tạo, bồi dưỡng luật sư thiếu tính thực tiễn, chưa chuyên sâu. Quá trình áp dụng thực hiện trong thực tế chưa thật sự hiệu quả, các cấp ủy, chính quyền địa phương và đội ngũ luật sư chưa thật sự quan tâm, chú ý. Việc thực hiện các hoạt động nhằm tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức và người dân về vị trí, vai trò của luật sư hiệu quả chưa cao.
Do điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh còn khó khăn nên chưa có những ưu đãi, giải pháp thiết thực để thu hút đội ngũ luật sư đến hành nghề và thành lập các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh. Sự quan tâm lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với tổ chức và hoạt động của Đoàn luật sư còn có mặt hạn chế. Chưa thật sự xác lập được những giải pháp quản lý mang tính chiến lược nhằm bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước.
Đội ngũ luật sư chưa thật sự chủ động trong việc tham gia các lớp đào tạo, nhất là đào tạo chuyên sâu về hội nhập, tăng cường giao lưu, trao đổi kinh nghiệm về tổ chức, hoạt động và hành nghề luật sư giữa các địa phương, vùng miền trên cả nước; hoạt động luật sư trên địa bàn tỉnh còn mang tính nhỏ lẻ, cá nhân, cung cấp dịch vụ pháp lý đơn giản, chưa chủ động nghiên cứu, mở rộng môi trường hoạt động, do đó việc phát triển đội ngũ luật sư của tỉnh có thể cung cấp dịch vụ pháp lý cho những vụ việc phức tạp, hỗ trợ doanh nghiệp về mặt pháp lý thực hiện chưa hiệu quả.
Đoàn luật sư tỉnh Đắk Nông nằm trong khu vực Tây Nguyên, là vùng có đặc thù về điều kiện tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội có nhiều khó khăn, số lượng luật sư thành viên còn ít. Sự phối hợp với Đảng đoàn Liên đoàn luật sư Việt Nam trong lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng đối với Đoàn luật sư chưa thật hiệu quả, chưa có sự phối hợp, hỗ trợ nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước cũng như sự chỉ đạo về công tác xây dựng đảng trong đội ngũ luật sư.
Hoạt động giám sát của Đoàn luật sư chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến trong thời gian qua một số luật sư chưa tuân thủ triệt để quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp của luật sư, chưa chú trọng rèn luyện phẩm chất chính trị, tự nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực nghiệp vụ. Đoàn luật sư chưa thực hiện được việc đánh giá chất lượng đội ngũ luật sư (qua kết quả tư vấn, tham gia tố tụng vụ việc, vụ án, qua việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, sự hài lòng của công dân...). Đoàn chưa có sự phối hợp với Đoàn luật sư ở các địa phương khác để giám sát hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư, chi nhánh, văn phòng giao dịch.
Về cơ sở vật chất, hiện nay Đoàn Luật sư chưa có trụ sở làm việc. Về kinh phí hoạt động, hằng năm tổng nguồn thu và kinh phí hỗ trợ của UBND tỉnh không đủ chi cho các mặt hoạt động,
Cơ quan quản lý nhà nước chưa phát huy hết trách nhiệm, chức năng quản lý nhà nước về luật sư và hành nghề luật sư; chưa xây dựng được những giải pháp mang tính chiến lược để nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, nâng cao trách nhiệm, vai trò của tổ chức xã hội - nghề nghiệp luật sư.
Đội ngũ luật sư chưa chủ động, tích cực học tập, cập nhật kiến thức pháp luật để nâng cao kỹ năng, trau dồi phẩm chất chính trị, đạo đức, chưa phát huy hết năng lực, tính chuyên nghiệp chưa cao, ít có cơ hội học hỏi, cọ xát để nâng cao chất lượng công việc.
Một số luật sư tinh thần trách nhiệm với công việc chưa cao, chưa nhiệt tình, tâm huyết với khách hàng, coi nhẹ chất lượng dịch vụ từ đó làm giảm sút niềm tin của khách hàng cũng như ảnh hưởng đến uy tín, chất lượng của nghề luật sư.
Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả, phát huy vai trò tinh thông về pháp luật, trong sáng về đạo đức nghề nghiệp, bản lĩnh chính trị vững vàng đáp ứng yêu cầu của nghề luật sư cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ và giải pháp sau.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của luật sư. Triển khai thực hiện tốt các nội dung Kết luận số 69-KL/TW. Tăng cường hiệu quả công tác quản lý nhà nước về luật sư và hành nghề luật sư, triển khai các biện pháp hỗ trợ phát triển nghề luật sư; công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm đối với tổ chức, hoạt động luật sư; khen thưởng kịp thời cho các luật sư, tổ chức hành nghề luật sư có thành tích và có nhiều đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến về Luật luật sư, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật luật sư và các văn bản hướng dẫn thi hành cũng như chủ trương, nhiệm vụ về cải cách tư pháp để nâng cao hiểu biết và ý thức về vị trí, vai trò của luật sư trong giai đoạn hiện nay, tạo lập được tâm lý và thói quen của Nhân dân trong việc sử dụng dịch vụ pháp lý của luật sư khi tham gia vào các quan hệ pháp luật, qua đó góp phần tạo điều kiện đưa hoạt động luật sư trên địa bàn tỉnh phát triển.
Cụ thể hoá các mục tiêu, giải pháp thực hiện chính sách về phát triển đội ngũ luật sư gắn với cải cách tư pháp vào chương trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Quan tâm, hỗ trợ kinh phí, trụ sở làm việc cho Đoàn luật sư, hoạt động luật sư.
Phát triển đảng trong Đoàn luật sư để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của luật sư nhằm phát huy vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng trong tổ chức xã hội - nghề nghiệp của luật sư.
Nâng cao chất lượng, số lượng đội ngủ luật sư, đào tạo Cử nhân Luật nhằm tạo nguồn đầu vào tốt cho đào tạo luật sư; quan tâm đến việc mở rộng đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hội nhập, kỹ năng nghề, ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ, pháp luật quốc tế… cho đội ngũ luật sư, quy tụ đủ phẩm chất đạo đức nghề nghiệp.
Phát triển các tổ chức hành nghề luật sư theo hướng chuyên môn hoá lĩnh vực. Có nhiều hơn tổ chức hành nghề luật sư chuyên sâu trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh, thương mại, đặc biệt là có yếu tố nước ngoài, có khả năng tham gia tranh tụng, đàm phán các vấn đề liên quan đến hội nhập kinh tế quốc tế, đáp ứng nhu cầu pháp lý của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp.
Tống Hằng