Thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW, ngày 18/02/1998 của Bộ Chính trị (khóa VIII) về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ (QCDC) ở cơ sở (viết tắt là Chỉ thị số 30-CT/TW), tỉnh Đắk Nông đã được nhiều kết quả quan trọng. Cấp ủy, chính quyền các xã, phường, thị trấn (cấp xã) tổ chức và chỉ đạo tổ chức các hoạt động học tập, quán triệt, tuyên truyền các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật cùa Nhà nước về thực hiện QCDC ở cơ sở, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở đến đông đảo quần chúng nhân dân. Tổ chức thực hiện các nội dung chính quyền địa phương cấp xã phải công khai cho người dân biết theo quy định của về thực hiện dân chủ ở cơ sở; công khai bằng nhiều hình thức như: Niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã, nhà văn hóa cộng đồng, hội trường thôn, tổ dân phố,... thông báo trực tiếp qua các cuộc họp dân, sinh hoạt hội viên, đoàn viên, thông qua tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND; hệ thống loa truyền thanh; phối hợp với MTTQ, các thành viên và trưởng thôn, buôn, bon, bản, tổ dân phố đăng tải trên các trang thông tin điện tử, các trang, nhóm mạng xã hội tại địa phương nhằm truyền tải, cung cấp thông tin, công khai kịp thời đến Nhân dân.

UBND các cấp xã xây dựng phương án, kế hoạch và tổ chức họp dân để thảo luận, bàn bạc công khai các nội dung Nhân dân bàn và quyết định trực tiếp, các cấp chính quyền triển khai và thực hiện như: Dự thảo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; dự thảo quy hoạch sử dụng đất; chủ trương, chính sách đầu tư, xây dựng... Ngoài ra, những khoản đóng góp khác của Nhân dân ủng hộ với mục đích từ thiện, nhân đạo được UBND các xã, phường, thị trấn phối hợp với MTTQ, các đoàn thể lấy ý kiến của Nhân dân theo nguyên tắc tự nguyện không áp đặt, phân bổ. Thực hiện tốt phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” các chương trình xã hội hóa đường giao thông nông thôn.

Chính quyền địa phương đã kịp thời thông báo đến Nhân dân các văn bản, niêm yết công khai các thủ tục hành chính, nội quy, quy chế của cơ quan để Nhân dân biết, tiện cho việc giao dịch dân sự, giám sát các khoản đóng góp, nghiệm thu, quyết toán công trình do Nhân dân đóng góp xây dựng; các chương trình, dự án do ngân sách Nhà nước trực tiếp đầu tư; kết quả hoạt động của đại biểu HĐND, cán bộ, công chức cấp xã; chế độ, chính sách ưu đãi, chăm sóc giúp đỡ thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng,... phát huy tinh thần dân chủ ở khu dân cư tạo điều kiện thuận lợi cho Nhân dân trong việc kiểm tra, giám sát, nhất là các công trình do Nhân dân đóng góp xây dựng, các chương trình, dự án hỗ trợ của Nhà nước.

Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính: Thực hiện tốt các nội dung, phương án rà soát, sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ, hủy bỏ thủ tục hành chính và các quy định liên quan đến thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện, cấp xã. Hạ tầng viễn thông, nền tảng cho triển khai xây dựng chính quyền điện tử được triển khai từ cấp tỉnh đến cấp xã. Hệ thống hội nghị trực tuyến đã triển khai tại các điểm cầu, đang phát huy hiệu quả. Hệ thống phòng họp không giấy đang được triển khai tại UBND cấp xã. ứng dụng chữ ký số được quan tâm và đẩy mạnh sử dụng trong các cơ quan, đơn vị. Đến nay, 100% các cơ quan hành chính và lãnh đạo cấp xã đã được cấp chứng thư số phục vụ việc ký số văn bản, thực hiện các giao dịch trên môi trường điện tử; UBND cấp xã đã điều hành, xử lý công việc trên hệ thống i-Office và có nhiều chuyển biến tích cực, thay đổi căn bản, chuyển từ hình thức làm việc giấy tờ sang điều hành, xử lý công việc trên môi trường điện tử trong cơ quan Nhà nước. Hiện nay, 100% cấp xã đã thực hiện tốt cơ chế “một cửa ”, “một cửa liên thông”. Hệ thống quản lý văn bản và điều hành (phiên bản 5.0) đã được triển khai, kết nối tới 100% cơ quan, đơn vị Nhà nước từ cấp tỉnh đến cấp xã. 100% tổ chức, doanh nghiệp áp dụng hóa đơn điện tử theo Nghị định số 123/2020/NĐ-CP, ngày 19/10/2020 của Chính phủ.

Giai đoạn 2020 - 2025, tỉnh Đắk Nông không có đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã sắp xếp theo quy định. Thực hiện Nghị định số 33/2023/NĐ-CP, ngày 10/6/2023 của Chính phủ về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; trên cơ sở đó, UBND tỉnh đã trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 58/NQ-HĐND, ngày 13/12/2023 về việc quyết định số lượng cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đối với từng đơn vị hành chính cấp huyện trên địa bàn tỉnh; trong đó, tổng số cán bộ, công chức cấp xã đến năm 2024 trên địa bàn tỉnh là 1.694 biên chế; hiện nay đã bố trí được 1.635 biên chế (trong đó, có 753 cán bộ và 882 công chức), các chức danh CBCC cấp xã được kiện toàn đầy đủ, đảm bảo hoạt động công vụ.

Thực hiện các kết luận của Trung ương, các cấp ủy đảng, chính quyền trên địa bản tỉnh đã nghiêm túc, khẩn trương triển khai thực hiện các bước, quy trình thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã; qua các hoạt động lấy ý kiến Nhân dân, cấp ủy, chính quyền các cấp, ngày 26/4/2025 HĐND tỉnh Đắk Nông đã ban hành Nghị quyết số 17/NQ-HĐND về việc thông qua chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Đắk Nông; theo đó, từ 71 xã, phường, thị trấn, tỉnh Đắk Nông sắp xếp còn 28 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó sáp nhập 68 đơn vị, giữ lại 3 đơn vị gồm: xã Quảng Sơn, xã Quảng Hòa (huyện Đắk Giong) và xã Quảng Trực (huyện Tuy Đức).

Việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư được UBND tỉnh lãnh đạo chỉ đạo triển khai nghiêm túc theo Chỉ thị số 24/1998/CT- TTg, ngày 19/6/1998 của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước của làng, bản, thôn, ấp, cụm dân cư; Quyết định số 22/2018/QĐ-TTg, ngày 08/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng, thực hiện hương ước; Nghị định số 61/2023/NĐ-CP, ngày 16/8/2023 của Chính phủ. Đến nay, 713/713 thôn, buôn, bon, bản, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh đã xây dựng được hương ước, quy ước về nếp sống văn hóa, việc cưới, việc tang, lễ hội,... đã góp phần giảm bớt lãng phí, dần xóa bỏ hủ tục lạc hậu, hình thành nếp sống văn hóa mới. Qua việc thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội mang tính tự quản của cộng đồng dân cư gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa trong các mô hình “Công dân học tập”, “Gia đình học tập” và “Cộng đồng học tập”;...

Ban thanh tra nhân dân và ban giám sát đầu tư của cộng đồng cấp xã đã dần phát huy vai trò, trách nhiệm trong kiểm tra việc thực hiện các quyết định đã được Nhân dân bàn và quyết định; giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc thực hiện pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở của chính quyền địa phương cấp xã, cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố;... giám sát đầu tư cộng đồng đã thực hiện giám sát một số công trình thi công tại địa phương như: Đền bù, giải phóng mặt bằng và phương án tái định cư, kế hoạch đầu tư; tình hình triển khai và tiến độ thực hiện các chương trình, dự án, việc thực hiện công khai thông tin trong quá trình đầu tư đối với các chương trình, dự án đầu tư công, dự án đầu tư từ nguồn vốn khác trên địa bàn cấp xã.

Các cấp ủy đảng, chính quyền, lãnh đạo cơ quan, đơn vị, địa phương đã phối hợp lãnh đạo nghiêm túc triển khai thực hiện quán triệt, phổ biến, tuyên truyền các quy định về thực hiện QCDC ở cơ sở, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và các văn bản chỉ đạo về thực hiện dân chủ ở cơ sở đến 100% đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Thực hiện tốt các quy định về chế độ hội họp, giao ban định kỳ, hội nghị cán bộ công chức, viên chức, người lao động, cấp ủy, thủ trưởng cơ quan, đơn vị đã lãnh đạo thực hiện tốt các nội dung công khai: Công khai tài chính, phân khai kinh phí; công khai thực hiện các nhiệm vụ công tác quy hoạch, đào tạo, tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, công chức; công khai các chế độ chính sách, chương trình, kế hoạch công tác, quy chế hoạt động của cơ quan; nội quy, quy chế, quy định của cơ quan;... thông qua các hội nghị cán bộ, công chức, người lao động, qua các cuộc sinh hoạt chi bộ, đoàn thể, thông qua các nhóm zalo, hệ thông tin điều hành;... để đảng viên, cán bộ, công chức, người lao động tham gia góp ý, bàn bạc, quyết định, kiểm tra, giám sát, thống nhất thực hiện.

Định kỳ hằng năm, thủ trưởng cơ quan, đơn vị phối hợp với ban chấp hành công đoàn cơ sở tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, người lao động để đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị, tổng kết phong trào thi đua, đánh giá kết quả hoạt động ban thanh tra nhân dân, công khai tài chính; góp ý sửa đổi các quy chế thực hiện dân chủ, quy chế hoạt động của cơ quan, đơn vị,... chương trình, kế hoạch, các chỉ tiêu thi đua của năm tiếp theo; thực hiện khen thưởng, biểu dương tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc;... các hội nghị cán bộ, công chức, người lao động được thực hiện nghiêm túc, bài bản, đảm bảo đúng quy định về thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Thực hiện các nghị quyết của Trung ương về tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị; các cấp ủy đảng, chính quyền trên địa bàn tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch theo quy định của pháp luật. Thực hiện các nghị định của Chính phủ, UBND tỉnh Đắk Nông đã phê duyệt danh mục vị trí việc làm đối với 22 cơ quan, đơn vị; 4/4 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND tỉnh; ủy quyền, hướng dẫn các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh phê duyệt vị trí việc làm cho 79/79 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc và các tổ chức hành chính khác thuộc UBND tỉnh; ủy quyền, hướng dẫn UBND các huyện, thành phố phê duyệt vị trí việc làm cho 173/173 tổ chức, cơ quan, đơn vị hành chính, 320/320 đơn vị sự nghiệp công lập. Năm 2024, Trung ương giao 1.875 biên chế công chức, số biên chế công chức đã sử dụng đến thời điểm hiện nay là 1.851 biên chế, sổ lượng biên chế công chức chưa sử dụng ỉà 24 biên chế. Số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập được giao là 12.939 người, hiện đã bố trí sử dụng là 12.750, số lượng chưa sử dụng là 189 biên chế; đến tháng 10/2024 đã thực hiện tinh giản biên chế đối với 23 công chức, 323 viên chức.

Xác định cải cách hành chính là nhiệm vụ trọng tâm để phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã ban hành các nghị quyết, quyết định để triển khai thực hiện: Chỉ số cải cách hành chính có sự chuyển biến. Năm 2024: Chỉ số cải cách hành chính xếp thứ 50/63 tỉnh, thành phổ, tăng 01 bậc so với năm 2023; Chỉ số hài lòng của người dân xếp thứ 37/63 tỉnh, thành phố, tăng 04 bậc so với năm 2023.

Hằng năm, UBND tỉnh tổ chức kiểm tra cải cách hành chính: Kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ, kỷ luật, kỷ cương hành chính, văn hóa công sở, văn hóa giao tiếp. Qua các đợt kiểm tra đã kịp thời phát hiện những tồn tại hạn chế trong công tác cải cách hành chính, công vụ, công chức và từng bước khắc phục những yếu kém, thiếu sót trong triển khai thực hiện, nâng cao ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi công vụ. Thực hiện rà soát, đơn giản hóa tối thiểu 20% thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ, đã cắt giảm thời gian giải quyết cho 18 thủ tục hành chính. Đã phê duyệt danh mục 21 thủ tục hành chính ưu tiên giải quyết trước hạn và 147 dịch vụ công trực tuyến không sử dụng hồ sơ giấy (142 cấp tỉnh, 5 cấp huyện).

Trong quá trình thực hiện dân chủ ở cơ sở đã có những tác động tích cực đến việc xây dựng cơ quan, đơn vị đoàn kết, thống nhất trong triến khai thực hiện nhiệm vụ chính trị; cán bộ, công chức, người lao động nêu cao ý thức, phương pháp làm việc khoa học, dân chủ, đúng nguyên tắc; có trách nhiệm với công việc; năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, linh hoạt trong thực hiện nhiệm vụ; có tinh thần trách nhiệm và phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ; có thái độ đúng mực và phong cách ứng xử, lề lối làm việc chuẩn mực, đáp ứng yêu cầu của văn hóa công vụ.

Chính quyền các cấp đã có nhiều nỗ lực trong việc lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện đúng chức trách, thẩm quyền theo quy định pháp luật, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước được nâng lên; công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo tạo chuyển biến tích cực, giảm thiểu số vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác tiếp dân ngày càng nâng cao; hầu hết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ảnh của người dân đã được các cơ quan tiếp nhận, phân loại, thụ lý, hướng dẫn, giải quyết đảm bảo kịp thời theo quy định của pháp luật.

Tố Trinh