Mặt trận Tổ quốc Việt Nam coi trọng các giải pháp về việc phát huy vai trò người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào các dân tộc thiểu số, một lực lượng quần chúng đặc biệt, có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong việc tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Do các yếu tố tự nhiên, xã hội khác nhau mà có sự phát triển khác nhau giữa các dân tộc. Mỗi dân tộc trên đất nước Việt Nam đều có bản sắc văn hóa và phong tục, tập quán riêng. Đặc biệt là tâm lý muốn có người tiêu biểu đại diện cho dân tộc mình tham gia vào các hoạt động chính trị - xã hội để phản ánh tâm tư, nguyện vọng và bênh vực quyền lợi của dân tộc mình như lời đồng bào các dân tộc thiểu số thường nói: “Nhỏ như con kiến, con ong cũng có con đầu đàn của nó, huống chi là con người”. Bằng sự hiểu biết, gương mẫu, khả năng và kinh nghiệm, người có uy tín tiêu biểu xử lý hài hòa việc làng, việc nước, luật tục và luật pháp, việc dòng họ và việc dân tộc; họ thuyết phục và động viên đồng bào dân tộc thiểu số, nói dân nghe, làm dân tin, dân phục và làm theo… Nhờ họ mà nhiều việc của địa phương, cơ sở được giải quyết thấu tình đạt lý, cán bộ nói mười không bằng họ nói một, cán bộ khó làm mà họ làm một cách dễ dàng. Vì vậy, họ có vai trò quan trọng trong việc tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, là “cầu nối” rất tích cực giữa các dòng họ, giữa dân tộc này với dân tộc khác, giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước.

Xác định đúng vị trí, vai trò quan trọng của người có uy tín tiêu biểu, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống triển khai thực hiện các giải pháp về phát huy vai trò của người có uy tín tiêu biểu trong công tác tuyên truyền, vận động đồng bào các dân tộc thiểu số thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tích cực hưởng ứng các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động.

Thực hiện Chỉ thị số 06/2008/CT-TTg, ngày 01/02/2008 của Thủ tướng Chính phủ, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ban hành Hướng dẫn số 2927//BTT-MTTW, ngày 07/4/2008 về việc “Phát huy vai trò người có uy tín, tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số” và Công văn số 3751/BTT-MTTW, đề nghị Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh vùng có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống phối hợp lập danh sách và báo cáo tình hình, kết quả việc thực hiện chính sách và công tác phát huy vai trò người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào các dân tộc thiểu số.

Cùng với việc hướng dẫn các tỉnh thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã cử các đoàn công tác đi khảo sát tình hình thực hiện Chỉ thị số 06/2008/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ tại một số tỉnh như: Nghệ An, Quảng Bình, Ninh Thuận, Bình Thuận, Lai Châu, Sơn La… Tham gia Tổ công tác liên ngành đi kiểm tra Chỉ thị số 06/2008/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ tại ba vùng Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ. Thông qua Thông qua các cuộc khảo sát, kiểm tra đã tổng hợp tình hình thực hiện Chỉ thị số 06/2008/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ ở các địa phương và đã có những ý kiến kiến nghị với Thủ tướng thông qua cuộc họp tổng kết việc thực hiện Quy chế phối hợp công tác hằng năm giữa Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Thủ tướng Chính phủ. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp với Ủy ban Dân tộc tham gia tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 06/2008/CT/TTg của Thủ tướng Chính phủ và đã đóng góp nhiều ý kiến với Thủ tướng Chính phủ nhằm thực hiện tốt vai trò vận động đồng bào các dân tộc thiểu số thông qua vai trò của người có uy tín trong tất cả các lĩnh vực về kinh tế, văn hóa, xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, …

Tại các địa phương, để thực hiện các văn bản hướng dẫn của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống đã triển khai tổ chức thực hiện, ban hành các văn bản chỉ đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp và Ban công tác Mặt trận ở khu dân cư tiến hành lựa chọn người uy tín, tiêu biểu và tăng cường công tác phát huy vai trò có uy tín, tiêu biểu trong công tác vận động thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước của Mặt trận và các tổ chức thành viên phát động, các phong trào phát triển kinh tế - xã hội ở các địa phương. Thông qua việc triển khai các văn bản hướng dẫn của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố đã tăng cường công tác phối hợp với các tổ chức thành viên; các ngành như dân tộc, công an, dân vận… nhằm phát huy vai trò của người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào các dân tộc thiểu số.

Tiếp tục triển khai thực hiện Kết luận số 01/KL-ĐCT, ngày 20/8/2015 của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về “Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đồng bào các dân tộc thiểu số thực hiện chru trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc. Mặt trận các địa phương đã tăng cường gặp gỡ, đối thoại, trao đổi, cung cấp thông tin giữa cán bộ Mặt trận với đồng bào dân tộc thiểu số; tổng hợp ý kiến, kiến nghị của các Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (khóa VIII) là cá nhân tiêu biểu người dân tộc thiểu số và đồng bào các dân tộc thiểu số theo định kỳ; tổ chức gặp mặt biểu dương người có uy tín tiêu biểu, các điển hình tiên tiến trong đồng bào thiểu số.

Năm 2017, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ký kết Chương trình phối hợp với Ủy ban Dân tộc giai đoạn 2017-2021; tổ chức ba hội nghị tọa đàm “Phát huy vai trò người tiêu biểu có uy tín các dân tộc thiểu số trong việc tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc” tại ba khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Ban Chỉ đạo Tây Bắc hướng dẫn các địa phương trong vùng lựa chọn 548/22.529 đại biểu tiêu biểu người có uy tín dự Lễ tuyên dương do Ban Chỉ đạo Tây Bắc, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban Dân tộc và tỉnh Phú Thọ tổ chức vào ngày 04/12/2016 tại Phú Thọ; phối hợp với Bộ Tư lênh Bộ đội Biên phòng tổ chức ba hội nghị biểu dương “Người có uy tín, tiêu biểu trong phòng trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia”. Ngày 19/12/2017, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp với Ủy ban Dân tộc tổ chức Lễ tuyên dương 512 đại biểu người có uy tín, nhân sĩ trí thức và doanh nhân tiêu biểu dân tộc thiểu số toàn quốc.

Hằng năm, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì tổ chức hội nghị tiếp xúc các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số ở các địa phương như Bắc Kạn, Cao Bằng, Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Bình Thuận và Ninh Thuận để nắm bắt, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân phản ánh, kiến nghị với Đảng, Nhà nước; khảo sát việc thực hiện chính sách cử tuyển, tuyển dụng cán bộ người dân tộc thiểu số có dân số dưới 1.000 người; thường xuyên tiếp đón, tặng quà các đoàn người uy tín, tiêu biểu từ các đại phương về thăm Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với các ban, bộ, ngành liên quan mở các hội nghị cung cấp thông tin cho người có uy tín về chủ trương, chỉ thị, nghị quyết, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; tiếp thu và ghi nhận những đóng góp ý kiến vào các dự thảo văn kiện của Đảng và Nhà nước; tổ chức thăm hỏi, tặng quà nhân dịp các ngày lễ, tết,  gia đình khó khăn; phát huy vai trò của người có uy tín trong việc tham gia phòng, chống tội phạm, thực hiện nếp sống văn hóa mới, bài trừ hủ tục, tệ nạn xã hội, tích cực sản xuất, xói đói, giảm nghèo, cảnh giác với âm mưu và hoạt động kích động, lôi kéo của các thế lực thù địch.

Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố luôn quan tâm công tác kiện toàn hệ thống tổ chức, cán bộ làm công tác dân tộc trên đại bàn tỉnh và xây dựng hệ thống chính trị trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số; thực hiện tốt công tác phát điện, bồi dưỡng các nhân tố điển hình trong những người có uy tín, tiêu biểu giới thiệu tham gia vào các tổ chức đảng, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, ban chấp hành các tổ chức, đoàn thể, hội đồng nhân dân các cấp; xây dựng các mô hình kết nghĩa giữa cơ quan Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các xã thuần dân tộc thiểu số để góp phần nâng cao nhận thức, tinh thần đoàn kết gắn bó với đồng bào các dân tộc thiểu số của cán bộ, công chức, viên chức; quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ Mặt trận chuyên trách các cấp.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố chủ động đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, vận động đồng bào các dân tộc thiểu số thông qua vận động phong trào “Già làng làm nhiều việc tốt gắn với xây dựng nông thôn mới”, hướng dẫn chương trình công tác Mặt trận cho người uy tín, tiêu biểu và đồng bào dân tộc thiểu số, tổ chức các cuộc tiếp xúc hằng năm với hàng nghìn lượt đồng bào, người có uy tín, tiêu biểu.

Với sự quan tâm của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các địa phương, đội ngũ người uy tín tiêu biểu trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò trong việc tập hợp, vận động, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân thực hiện chương trình phối hợp thống nhất hành động của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp.

Ở một số địa phương, lực lượng người có uy tín tiêu biểu đã duy trì chế độ thông tin, báo cáo với Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, phản ánh kịp thời ý kiến, kiến nghị của nhân dân nơi cư trú đối với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Các vị uy tín tiêu biểu Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã có nhiều ý kiến đóng góp vào các dự thảo đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về dân tộc và công tác dân tộc. Tại địa phương nơi cư trú, nhiều người có uy tín tiêu biểu đã thực sự là tấm gương sáng, được đồng bào các dân tộc thiểu số tin yêu.

Đội ngũ người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số luôn gương mẫu đi đầu trong các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước ở các địa phương. Lực lượng uy tín các tỉnh, thành đã tham gia, đóng góp, vận động con cháu, cộng đồng dân cư, các mạnh thường quân trong và ngoài nước đóng góp cùng Đảng và Nhà nước thực hiện các dự án, xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững như: xây cầu nông thôn, làm đường, xây trường học, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết, khoan giếng nước, tặng quà, khám chữa bệnh và phát thuốc miễn phí ở các địa phương trong cả nước; phát học bổng, hổ trợ điều trị bênh, cấp xe lăn - xe lắc cho người khuyết tật; phát cơm, cháo từ thiện tại các bệnh viện đa khoa, cơm miễn phí cho người lao động nghèo. Nhiều người đã được Mặt trận Tổ quốc các cấp suy tôn, tạo điều kiện để họ có tiếng nói trong việc tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; truyền đạt, vận động và tổ chức thực hiện chương trình phối hợp thống nhất hành động, các phong trào, các cuộc vận động của Mặt trận. Bằng uy tín xã hội của mình, nhiều già làng, trưởng bản, thầy lang, thầy mo… đã tích cực tham gia cùng vận động nhân dân thực hiện có kết quả các cuộc vận “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Ngày vì người nghèo” và “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, có ảnh hưởng sâu rộng, góp phần tập hợp quần chúng của dân tộc mình, giới mình và địa phương mình.

Hoàng Mạnh - Tổng hợp

Nguồn: Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đối với xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới. (Nhà xuất bản chính trị sự thật)