Trong những năm qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện nghiêm sự chỉ đạo của Trung ương về triển khai thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; kịp thời giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống của người dân; an ninh trật tự, an toàn xã hội được giữ vững. Do đó, tỉnh Đắk Nông đã đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triền kinh tế - xã hội đề ra, cụ thể: Trong 11 nhóm chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội chủ yếu năm 2021 do Tỉnh ủy, HĐND tỉnh đề ra có 11/11 chỉ tiêu kết quả thực hiện cả năm đều đạt và vượt kế hoạch; tốc độ tăng trưởng GRDP của tỉnh năm 2021 đạt 8,63 %, xếp thứ 07 cả nước; Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2021 của Đắk Nông đứng vị trí thứ 52/63, tăng 8 bậc so với năm 2020.

Việc thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân hưởng thụ” được UBND tỉnh Đăk Nông xác định là nhiệm vụ trọng tâm và thường xuyên nên luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện một cách đồng bộ. Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy về công tác dân vận, quy chế dân chủ ở cơ sở, UBND tỉnh Đắk Nông đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương triển khai thực hiện. Các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ), các đoàn thể, hội quần chúng đã tổ chức phổ biến, quán triệt nghiêm túc, tạo sự chuyển biến trong nhận thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và tầng lớp Nhân dân về vai trò, vị trí, nhiệm vụ công tác dân vận trong tình hình mới, từ đó, thực hiện tốt phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Bên cạnh đó, các cấp, các ngành đã cụ thể hóa bằng các cơ chế, chính sách, chương trình hành động cụ thể phù hợp với thực tiễn và gắn với yêu cầu, nhiệm vụ của địa phương, đơn vị. Công tác dân vận của các cơ quan nhà nước được quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo, từng bước xây dựng và thực hiện với tinh thần “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và trách nhiệm với Nhân dân”. MTTQ, các đoàn thể, các hội quần chúng các cấp chú trọng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; tập trung hướng về cơ sở, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước.

Trong năm 2021, Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC cơ sở tỉnh Đắk Nông đã thành lập Đoàn kiểm tra, xây dựng Kế hoạch và tổ chức kiểm tra QCDC tại 08 cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh; các cấp, các ngành trong tỉnh đã tiếp 2.325 lượt với 2.689 công dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị và phản ánh; tiếp nhận và xử lý 3.984 đơn tố cáo, khiếu nại; thụ lý giải quyết 61 vụ việc khiếu nại, 11 vụ việc tố cáo. Nhìn chung, tình hình tiếp công dân, tiếp nhận và giải quyết đơn thư khiếu nại trên địa bàn tỉnh tăng hơn so với cùng kỳ. UBND tỉnh đang tiếp tục chỉ đạo các cấp, các ngành đẩy nhanh tiến độ, xử lý, giải quyết các vụ việc khiếu kiện đông người, phức tạp, vượt cấp còn tồn đọng, kéo dài trên địa bàn tỉnh.

Hàng năm, UBND tỉnh đều ban hành Kế hoạch công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh Đắk Nông làm cơ sở để các cấp, các ngành triển khai thực hiện; ban hành các Kế hoạch thông tin, tuyên truyền theo từng chuyên đề riêng; lồng ghép các nội dung tuyên truyền tại Kế hoạch CCHC tỉnh, Kế hoạch tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật của tỉnh... Các cơ quan, đơn vị trên địa bàn toàn tỉnh đã phát 250.000 tờ rơi, xây dụng 650 pano, áp phích tuyên truyền liên quan đến công tác CCHC, tuyên truyền về các chính sách của Đảng và nhà nước; đã tổ chức 252 chương trình Hội nghị, Hội thảo, Diễn đàn liên quan đến các chủ trương, phương pháp và kết quả thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hường” với sự tham gia của hơn 13.200 cán bộ, đảng viên và cán bộ thôn. Tổ chức tuyên truyền trên Đài phát thanh và truyền hình tỉnh, báo Đắk Nông, Đài phát thanh các huyện, thành phố với 1.140 lượt tin, bài.

Các chủ trương, phương pháp và kết quả thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” đã được HĐND, UBND cấp xã triển khai thực hiện. Ủy ban MTTQ cấp xã tổ chức tốt các Hội nghị tiếp xúc cử tri, thông qua đó để đại biểu HĐND cùng cấp báo cáo với cử tri kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, các chính sách mới về hỗ trợ sản xuất, nâng cao đời sống Nhân dân, xóa đói giảm nghèo và các chính sách về quyền và nghĩa vụ khác. Mỗi kỳ tiếp xúc cử tri đều có trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri với các cấp, các ngành về những vấn đề mà cử tri quan tâm. 100% UBND cấp xã đều công khai về mức thu các loại phí, lệ phí và nghĩa vụ tài chính do cấp xã trực tiếp thu, các thông tin về nguồn vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội, công khai số điện thoại đường dây nóng để người dân, doanh nghiệp phản ánh khi bị nhũng nhiễu; 100% cấp xã đã niêm yết công khai các quy định bộ thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết.

Trong những năm qua, người dân tham gia giám sát trực tiếp các chương trình, chính sách tại địa phương đã phát huy được hiệu quả và đạt được nhiều kết quả, đặc biệt là tại các dự án, chương trình về xây dụng nông thôn mới. Nhân dân thực hiện quyền giám sát của mình thông qua người đại diện là Ban Thanh tra Nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng, hoặc thực hiện giám sát thông qua Luật khiếu nại, tố cáo và kiến nghị, đề xuất đến cơ quan có thẩm quyền. Ban Thanh tra Nhân dân trên địa bàn cấp xã đã giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở. Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đã giám sát, kiểm tra nhiều công trình xây dựng trên địa bàn. Qua đó, đã phát hiện những dấu hiệu, hành vi vi phạm, giám sát chất lượng công trình để kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật. Trong quá trình hoạt động, Ban Thanh tra Nhân dân đã phát hiện một số trường hợp vi phạm, có dấu hiệu vi phạm và kiến nghị với chính quyền kịp thời giải quyết ổn thỏa như: Tiếp nhận và giải quyết nhiều đơn thư khiếu nại, kiến nghị của Nhân, hòa giải thành công nhiều vụ việc mâu thuẫn nhỏ xảy ra. Cấp ủy Đảng, chính quyền, các đoàn thể tạo mọi điều kiện cho việc giám sát của Nhân dân trong việc thực hiện các Nghị quyết của HĐND cấp trên, ý kiến kiến nghị của cử tri và tình hình hoạt động của các đại biểu HĐND; giám sát việc thu, chi ngân sách, quyết toán các công trình xây dựng do Nhân dân đóng góp, về quản lý và sử dụng đất đai, về thực hiện các chính sách xã hội; giám sát việc thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự ở cấp xã, công tác CCHC, việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được trong thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân hưởng thụ”, còn có những khó khăn, tồn tại: Cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể, Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC ở một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc thực hiện QCDC, do vậy việc tổ chức, thực hiện chưa triệt để, hiệu quả chưa cao, còn hình thức; việc công khai tài chính của một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa được thường xuyên; việc huy động đóng góp của Nhân dân để xây dựng các công trình phúc lợi còn hạn chế, hiệu quả chưa cao. Việc triển khai các quy định, quy trình về công khai dân chủ; nhất là việc thực hiện chế độ, chính sách trong thực hiện thu hồi đất, giải phóng mặt bằng một số nơi còn chậm. Một số cán bộ, công chức cấp xã, thôn năng lực còn chưa đáp ứng được nhiệm vụ, nên việc phổ biến, truyền đạt chưa đầy đủ về ý nghĩa và tầm quan trọng của QCDC; việc tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy định về QCDC và các văn bản pháp luật khác chưa thực sự đi vào chiều sâu dẫn đến việc thực hiện QCDC chưa đạt kết quả cao. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động Ban Thanh tra Nhân dân một số nơi chưa thống nhất, thậm chí có tính chất cá nhân gây phức tạp tình hình. Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng hoạt động còn nhiều hạn chế, chưa phối hợp tốt với các chủ đầu tư, nhà thầu và UBND cấp xã. Việc củng cố, kiện toàn Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC ở cơ sở có lúc, có nơi chưa kịp thời khi thay đổi nhân sự. Hoạt động của một số Ban Chỉ đạo QCDC ở cơ sở chưa thường xuyên, chưa có nội dung cụ thể hoá sát với tình hình thực tế. Công tác kiểm tra, đôn đốc sơ kết, tổng kết tuy có được quan tâm chỉ đạo nhưng đôi lúc chưa kịp thời, hiệu quả.

Để tiếp tục triển khai thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân hưởng thụ”, thời gian tới cần tiếp tục thực hiện một số nội dung sau:

Một là, tạo điều kiện cho Mặt trận, các đoàn thể phát huy vai trò giám sát, phản biện theo Quyết định 217 và 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị  về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch số 41-KH/TU ngày 02/4/2014 của Tỉnh ủy về triển khai Hướng dẫn số 169-HD/BDVTW của Ban Dân vận Trung ương về “Công tác dân vận tham gia trong quy hoạch, xây dựng và thực hiện các dự án đầu tư phát triển KT-XH, công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, thu hồi đất, tái định cư”. Tích cực phát huy vai trò giám sát của quần chúng nhân dân thông qua Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, thường xuyên đối thoại trực tiếp với nhân dân; đẩy mạnh việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận của các cơ quan nhà nước, thực hiện có hiệu quả Kế hoạch 05-KH/TU, ngày 09/12/2015 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Kế hoạch 411-KH/UBND, ngày 21/9/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh“Về thực hiện Kết luận số 114-KL/TW, ngày 14/7/2015 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về nâng cao hiệu quả công tác dân vận của cơ quan nhà nước các cấp trên địa bàn tỉnh Đắk Nông”.

Hai là, Cấp ủy, chính quyền các địa phương, cơ quan, đơn vị cần công khai các chủ trương, quan điểm, giải pháp, chương trình, kế hoạch, các quy chế, quy định của Đảng về thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; công khai khen thưởng đối với cá nhân đấu tranh phòng, chống tham nhũng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị; lên án, xử lý nghiêm và công khai các đối tượng trù dập, trả thù đối với người tố giác; công khai kết quả kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kết quả tiếp thu ý kiến của Nhân dân; báo cáo kết quả tình hình thực hiện nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị...

Ba là, Cấp ủy, chính quyền các địa phương, cơ quan, đơn vị cần đưa ra các hình thức phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho Nhân dân trong việc bàn, góp ý vào dự thảo các chủ trương, nghị quyết, chương trình, kế hoạch hành động thực hiện nhiệm vụ. Lấy ý kiến của Nhân dân để có các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế trong thực hiện Nghị quyết; các quy chế, quy định của Đảng về các dự thảo Bộ luật, Văn kiện, Hiến pháp...

Bốn là, Cấp ủy, chính quyền các địa phương, cơ quan, đơn vị cần có cơ chế để công khai, minh bạch những vấn đề của cuộc sống liên quan đến quyền làm chủ của nhân dân. Tiếp tục tăng cường hướng dẫn nghiệp vụ và đẩy mạnh hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng trên địa bàn xã, phường, thị trấn.

Năm là, tăng cường phổ biến Pháp lệnh, các Nghị định của Trung ương, chương trình của Tỉnh ủy về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, kịp thời chỉ đạo kiện toàn Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC các huyện, thành ủy, cơ quan, đơn vị hoạt động kém hiệu quả; tăng cường công tác kiểm tra việc triển khai thực hiện QCDC ở các loại hình cơ sở. Kịp thời động viên khen thưởng đối với các điển hình trong việc thực hiện QCDC ở cơ sở./.

Ngô Đức Hải