Tác phẩm Sửa đổi lối làm việc năm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm chỉ ra các căn bệnh nguy hiểm trong cán bộ, đảng viên như: kiêu ngạo, hống hách, hẹp hòi, tham nhũng… và để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, bản lĩnh cầm quyền của Đảng, Người kêu gọi mọi cán bộ, đảng viên phải hành động quyết liệt chống lại những căn bệnh đó để nhân dân tin Đảng và Đảng phải vững mạnh để phục vụ nhân dân, để ngăn chặn tình trạng suy thoái đạo đức trong cán bộ, đảng viên đang là một vấn đề lớn đặt ra cho Đảng và Nhà nước ta.

Đắk Nông là tỉnh miền núi, có địa bàn rộng, dân cư thưa, nhiều dân tộc và dân cư vùng miền cùng sinh sống; đời sống nhân dân còn gặp rất nhiều khó khăn, mặt bằng dân trí thấp và không đồng đều. Trong những năm qua, vấn đề xây dựng và phát triển nhân cách văn hóa, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên đã được cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp quan tâm thực hiện và đạt được những kết quả nhất định, góp phần xây dựng dội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh cả về tư tưởng, chính trị, tổ chức và đạo dức.

Tuy nhiên, dưới tác động đa chiều mạnh mẽ của các yếu tố kinh tế - xã hội, việc xây dựng nhân cách văn hóa, đạo đức lối sống cho của cán bộ, đảng viên chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra trước yêu cầu phát triển của thời kỳ mới. Do vậy, vấn đề xây dựng nhân cách văn hóa, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên của tỉnh đáp ứng với thời kỳ hội nhập và phát triển bền vững là nhiệm vụ vừa mang tính cấp bách vừa lâu dài. Triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, Tỉnh ủy Đắk Nông đã ban hành Chương trình số 31-CTr/TU ngày 13/11/2014 và Đề án số 07-ĐA/TU, ngày 02  tháng 4 năm 2019, trong đó, xác định mục tiêu xây dựng văn hóa, con người Đắk Nông phát triển toàn diện, đề cao các giá trị văn hóa truyền thống hướng đến chân - thiện - mỹ; xây dựng nhân cách văn hóa, giáo dục đạo đức, lối sống Văn minh – nhân ái – nghĩa tình trong cuộc sống.

Sau 19 năm thành lập, tỉnh Đắk Nông đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Chính trị, xã hội ổn định, kinh tế tăng trưởng khá, quốc phòng, an ninh được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên. Trên lĩnh vực xây dựng văn hóa, đạo đức trong cán bộ, đảng viên, Đảng bộ tỉnh tập trung chỉ đạo thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII và Nghị quyết Trung ương 9, khóa XI, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII của Đảng, theo đó nhân cách văn hóa, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên được rèn luyện trong thực tiễn công tác; môi trường văn hóa có nhiều chuyển biến  tích cực; tinh thần đoàn kết, lối sống văn minh, nhân ái, nghĩa tình trong cán bộ, đảng viên, cộng đồng dân cư và trong xã hội được đề cao, từ đó đã xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu trong lao động sản xuất, trong công tác và cuộc sống.

Là một tỉnh miền núi, còn gặp nhiều khó khăn, xuất phát điểm thấp, đồng thời dưới tác động của nền kinh tế thị trường và quá trình giao thoa, hội nhập, nhiều vấn đề về văn hóa, xã hội đứng trước những thách thức lớn, đó là: Tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên đang diễn biến phức tạp; một bộ cán bộ, đảng viên còn thờ ơ với chính trị, xa dân, chấp hành pháp luật chưa nghiêm, xem nhẹ việc rèn luyện đạo đức, nhân cách, lối sống văn hóa; đạo đức xã hội, đạo đức nghề nghiệp có nhiều mặt đáng báo động. Nếp sống, lối ứng xử giữa giữa cán bộ và người dân có lúc, có nơi còn gây bức xúc; nạn tham nhũng, tiêu cực chưa được đẩy lùi. Việc thực hiện văn hóa công sở, nếp sống văn minh đô thị và trong cộng đồng dân cư của cán bộ, đảng viên một bộ phận chưa gương mẫu; việc xây dựng nhân cách văn hóa, giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị của tỉnh vẫn còn những bất cập.

Nguyên nhân

Một số cấp ủy, chính quyền, MTTQ, đoàn thể các cấp chưa quan tâm đúng mức về công tác xây dựng nhân cách văn hóa, giáo dục đạo dức trong cán bộ, đảng viên; công tác lãnh đạo, chỉ đạo chưa thật sự sâu sát, quyết liệt; công tác xây dựng Đảng về mặt đạo đức chưa mạnh; chưa gắn kết một cách hữu cơ giữa xây dựng nhân cách văn hóa và đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên.

Sự tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường, sự giao thoa văn hóa, sự xâm nhập các luồng văn hóa và các sản phẩm văn hóa độc hại, cùng với sự chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa tác động trực tiếp đến đời sống văn hóa của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, dẫn tới làm giảm lòng tin trong nhân dân.

 Để khắc phục hạn chế nêu trên, xây dựng nền tảng nhân cách văn hóa, giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên chúng ta phải thực hiện đồng bộ các giải pháp:

Thứ nhất, đổi mới, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng; phát huy mạnh mẽ vai trò của hệ thống chính trị, trong đó kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa “xây” và “chống”, xây là cơ bản, chống phải quyết liệt, thực hiện nói đi đôi với làm, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Thứ hai, kết hợp chặt chẽ việc giáo dục chính trị, tư tưởng với giáo dục đạo đức, lối sống; đẩy mạnh tuyên truyền, nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về những giá trị, chuẩn mực đạo đức, lối sống phù hợp với yêu cầu mới; làm cơ sở để đấu tranh có hiệu quả với những tư tưởng thực dụng, cơ hội, hám danh, tệ tham nhũng, lãng phí, bè phái, cục bộ, mất đoàn kết, quan liêu, xa rời quần chúng nhân dân… trong một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay, góp phần xây dựng nhân cách văn hóa và giáo dục đạo đức, lối sống văn minh, nhân ái, nghĩa tình một cách thường xuyên trong cán bộ, đảng viên từ tỉnh đến cơ sở.

Thứ ba, đề cao tự phê bình và phê bình, gắn với đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; ngăn chặn và khắc phục các biểu hiện về chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đây là nguyên nhân của mọi nguyên nhân, là giải pháp có tính đột phá trong xây dựng nền tảng nhân cách văn hóa và giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên. Theo đó, các cấp ủy phải thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình; cán bộ lãnh đạo, chủ trì, người đứng đầu phải làm gương trước cán bộ, đảng viên trong cơ quan, đơn vị, địa phương mình. Mỗi cán bộ, đảng viên, dù ở cương vị, lĩnh vực công tác nào cũng phải dũng cảm tự soi tự sửa chữa, mới làm gương, mới lãnh đạo dược quần chúng nhân dân. Các cấp ủy cần mở rộng dân chủ trong sinh hoạt đảng, tạo thuận lợi cho cán bộ, đảng viên dám nói thẳng, nói thật những yếu kém, khuyết điểm của bản thân và đồng chí mình. Quyết tâm đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống có hiệu quả tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Cán bộ, đảng viên phải chấp hành triệt để sự quản lý của tổ chức, nguyên tắc tập trung dân chủ, các chế độ, quy định trong sinh hoạt đảng, góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu.

Thứ tư, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW, gắn với nghị quyế Trung ương 4 khóa XII, XIII của Bộ Chính trị, coi đó là nhiệm vụ thường xuyên của cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng trong hệ thống chính trị của tỉnh. Mỗi cán bộ, đảng viên, dù cương vị nào phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, phải luôn là một tấm gương về “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Đảng viên phải gương mẫu trước quần chúng, cán bộ cấp trên phải gương mẫu trước cán bộ cấp dưới. Đó là cơ sở để đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chủ nghĩa cá nhân, bệnh kinh nghiệm, giáo điều, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, thiết thực xây dựng nhân cách văn hóa, giáo dục đạo dức, lối sống “nhân ái, nghĩa tình” trong cán bộ, đảng viên.

Thứ năm, cấp ủy các cấp phải phải thực thi cơ chế kiểm soát quyền lực, thông qua kiểm tra, giám sát, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh. Các cấp ủy cần quản lý chặt chẽ quá trình rèn luyện, tu dưỡng, phấn đấu của cán bộ, đảng viên, kịp thời phát hiện và ngăn chặn những hành vi sai trái, những biểu hiện thoái hóa, biến chất về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Tăng cường vai trò của cấp ủy và phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, nhân dân trong giám sát, kiểm tra mọi mối quan hệ, mọi mặt công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị của tỉnh. Quan tâm, chăm lo xây dựng môi trường văn hóa của cơ quan, đơn vị, địa phương trong sạch, lành mạnh, kiểu mẫu, các thiết chế văn hóa, tạo điều kiện để cán bộ, đảng viên rèn luyện, xây dựng nhân cách văn hóa, đạo đức, lối sống một cách chuẩn mực.

Xây dựng nhân cách văn hóa, giáo dục đạo đức, lối sống “văn minh, nhân ái, nghĩa tình” là nền tảng của văn hóa Đảng đối với cán bộ, đảng viên, nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, là một đòi hỏi tất yếu đối với Đảng ta nói chung, cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị tỉnh Đắk Nông nói riêng. Quá trình này, đòi hỏi cấp ủy và mỗi cán bộ, đảng viên từ tỉnh đế cơ sở phải có quyết tâm chính trị cao, nghị lực mới, với những giải pháp tích cực, đồng bộ. Đây cũng là giải pháp quan trọng để ngăn chặn nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, góp phần phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững an ninh – quốc phòng, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, củng cố, tăng cường lòng tin, sự gắn bó của nhân nhân các dân tộc đối với đối với cấp ủy, chính quyền trong hệ thống chính trị tỉnh Đắk Nông.

Đoàn Văn Kỳ