Báo chí phát huy vai trò là vũ khí tư tưởng, chính trị của Đảng
Báo chí cách mạng Việt Nam là sản phẩm của sự kế thừa và phát triển những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, luôn là đội quân đi đầu trong công tác tư tưởng, chính trị của Đảng, góp phần làm cho thế giới quan Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội, động viên toàn Đảng, toàn dân vượt qua khó khăn, thử thách.
Khi nói về vai trò của báo chí, V.I. Lênin khẳng định một luận điểm quan trọng: “Báo chí là trận địa ban đầu, từ đó Đảng sẽ tiến hành cuộc đấu tranh với đối thủ của mình bằng vũ khí tương xứng. Báo hằng ngày là công cụ tuyên truyền, cổ động quần chúng không có gì thay thế được” [1]. Cho nên, đối với mỗi Đảng cách mạng, “Chúng ta cần trước hết là tờ báo, không có nó thì không thể tiến hành được một cách có hệ thống cuộc tuyên truyền, cổ động hết sức có nguyên tắc và toàn diện”[2]. “Trong thời đại ngày nay, không có tờ báo chính trị thì không thể có phong trào gọi là chính trị”[3].
Nhận thức sâu sắc vai trò quan trọng của báo chí, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Báo chí là người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung, người lãnh đạo chung”[4]. “Ngòi bút của các bạn cũng là những vũ khí sắc bén trong sự nghiệp phò chính, trừ tà”[5] và “cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”[6]. Do đó, báo chí có nhiệm vụ phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng.
Ngày 21-6-1925, báo Thanh niên ra đời với mục đích truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, thức tỉnh nhân dân đấu tranh giải phóng dân tộc. Không chỉ là điểm mốc mở đầu cho nền báo chí cách mạng Việt Nam mà còn là sản phẩm báo chí đầu tiên được sử dụng với ý nghĩa đầy đủ là phương tiện truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, được phổ biến rộng khắp cả nước, trong người dân Việt - nhất là trong tầng lớp thanh niên, công nhân, nông dân… nhằm chuẩn bị tư tưởng, lý luận chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam vào đầu năm 1930. Bên cạnh đó, báo Thanh Niên cũng thể hiện sâu sắc các nguyên tắc căn bản của báo chí cách mạng Việt Nam, đó là báo chí đứng vững trên nền tảng tư tưởng, chính trị của giai cấp vô sản; là việc thông tin, ngôn luận xuất phát từ thực tiễn cách mạng, để chỉ đạo, hướng dẫn, cổ vũ phong trào cách mạng; là báo chí hướng tới người đọc, vì người đọc là đông đảo nhân dân lao động; báo chí thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc, ...
Từ năm 1926 - 1930, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc còn sáng lập các tờ báo khác như: Công nông (1926); Lính kách mệnh (năm 1927, là tiền thân của báo Quân đội nhân dân ngày nay); tạp chí Đỏ (1930). Sau khi về nước, lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn sáng lập Báo Việt Lập (1941) và báo Nhân Dân (1951) để cổ vũ, động viên quần chúng đứng lên kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ giành thắng lợi.
Trải qua 97 năm, báo chí cách mạng là phương tiện hữu hiệu để tiến hành giáo dục chính trị, tư tưởng, là vũ khí sắc bén trong đấu tranh giai cấp, đấu tranh giải phóng dân tộc; là cầu nối giữa Đảng với Nhân dân, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đảm bảo tính đảng, tính chiến đấu, tính giáo dục sâu sắc, có tác động trực tiếp đến tâm tư, nguyện vọng, tình cảm đối với mọi tầng lớp Nhân dân.
.Đại hội lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã chỉ rõ: “Báo chí là tiếng nói của Đảng, đồng thời cũng phản ánh tiếng nói của quần chúng nhân dân,... có nhiệm vụ truyền bá đường lối, chính sách của Đảng, đi sát thực tế, thông tin kịp thời và phân tích sâu sắc những sự kiện mới; phát hiện và phản ánh trung thực những điển hình tiên tiến, nhiệt tình ủng hộ, cổ vũ những nhân tố mới, dũng cảm đấu tranh chống những hiện tượng lạc hậu, trì trệ và biểu hiện tiêu cực khác; đề cập và chỉ ra phương hướng giải quyết những vấn đề thiết thực mà xã hội quan tâm; xây dựng dư luận xã hội lành mạnh, động viên quần chúng tích cực hoàn thành nhiệm vụ cách mạng”[7].
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa X khẳng định: Báo chí là một trong ba bộ phận cấu thành đặc biệt quan trọng trong hoạt động tư tưởng của Ðảng. Đây là quan điểm xuyên suốt, chi phối mọi hoạt động của báo chí cách mạng Việt Nam.
Phát huy vai trò là vũ khí tư tưởng của Đảng, bảo vệ nền tảng tư tưởng, chống lại việc phủ nhận nền tảng tư tưởng, đấu tranh trực diện với các luận điệu xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng của các thế lực thù địch là nhiệm vụ hết sức cần thiết của báo chí. Đồng thời, chống lại những biểu hiện suy thoái về tư tưởng đang âm thầm diễn ra trong một bộ phận cán bộ, đảng viên như “nhạt đảng”, “khô đoàn”, “xa rời chính trị”, là sự thiếu niềm tin vào tương lại của chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, sự hoài nghi tính chính xác của chủ nghĩa Mác –Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh…nhằm bảo vệ Ðảng, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Ðảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc như Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới đã đề ra.
Văn kiện Đại hội XIII nhấn mạnh, giai đoạn hiện nay: “Dự báo sát, chủ động nắm chắc tình hình tư tưởng, kịp thời xử lý thông tin, định hướng dư luận xã hội đảm bảo sự thống nhất tư tưởng trong Đảng, đồng thuận trong xã hội. Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phê phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; chủ động cung cấp thông tin kịp thời, chính xác, khách quan, đúng định hướng để phòng chống “diễn biến hòa bình”, thông tin xấu, độc trên internet, mạng xã hội... tăng cường quản lý và định hướng hoạt động của các cơ quan báo chí; tập trung đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý báo chí, phóng viên, biên tập viên có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức trong sáng và tinh thông nghiệp vụ để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền”[8]. Rõ ràng, phát huy sức mạnh tổng hợp của các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thông trong công tác đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một bộ phận quan trọng trong công tác tư tưởng, lý luận nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng giai đoạn hiện nay.
Là vũ khí sắc bén, là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, đội ngũ những người làm công tác báo chí ngày nay nỗ lực xây dựng nền báo chí vì nhân dân phuc vụ, rèn luyện “bút sắc, lòng trong, tâm sáng”, xứng đáng là người chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Cẩm Trang
[1] V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mát-xcơ-va, 1979, t.8, tr.245
[2] Lịch sử Báo chí cách mạng Việt Nam (1925-2010), Nxb. CTQG, H, 2013, tr.46
[3] Lịch sử Báo chí cách mạng Việt Nam (1925-2010), Nxb. CTQG, H, 2013, tr.46
[4] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb.CTQG, Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 12, tr.166.
[5] Hồ Chí Minh, Sđd, tập 15, tr.157
[6] Hồ Chí Minh, Sđd, tập 13, tr.466.
[7] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb. CTQG, H., 2007, tập 48, tr.129.
[8] ĐCSVN: văn kiện ĐHĐB toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nxb.CTQG, Sự thật, HN 2021, tập II, tr. 233-234.